چکیده:
تحولات سیاسی اجتماعی ایران در نیم قرن اخیر، به ویژه در سه دهه پایانی قرن بیستم به دنبال تغییرات دموگرافیک و جوان شدن جمعیت و نیز روند فزاینده شهرنشینی در کشور به وجود آمده، به نحوی که جوانان شهری به یک متغیر مهم و موثر در این تحولات تبدیل شده است. از سوی دیگر در طول یک قرن اخیر و به ویژه از انقلاب مشروطه به این سو، نیل به دمکراسی همواره یکی از پاسخ های اصلی مردم و نخبگان به مساله اجتماعی توسعه و پیشرفت کشور بوده است. این مقاله می کوشد با برقراری پیوند این دومتغیر در پهنه زمانی 1380-1350 به تبیین نقش جوانان شهری در گذار به دمکراسی در ایران بپردازد. در این مقطع زمانی، دو تحول سیاسی و اجتماعی مهم، در روند دمکراتیک شدن ساختار سیاسی در ایران، شکل گرفته که جوانان شهری در خلق آن نقش آفرینی جدی داشته اند: یکی انقلاب اسلامی بهمن 1357 و دیگری انتخابات دوم خرداد 1376. این مقاله با تبیین نقش جوانان شهری در شکل گیری دو تحول فوق، از منظر تطبیقی شاخص های دمکراتیک را در نظام های سیاسی قبل و بعد از این دو واقعه تحلیل می کند.
خلاصه ماشینی:
"نقش جنبش جوانان شهری در گذار به دموکراسی در ایران11380-1350 دکتر مسعود غفاری*علی اصغر قاسمی**دانشگاه تربیت مدرس چکیده {IBتحولات سیاسی اجتماعی ایران در نیمقرن اخیر،به ویژه در سه دههی پایانی قرن بیستم بهدنبال تغییرات دموگرافیک و جوان شدن جمعیت و نیز روند شهرنشینی در کشور به وجودآمده،به نحوی که جوانان شهری به یک متغیر مهم و مؤثر در این تحولات تبدیل شده است.
با توجه به این اصل مهم که نباید شاخصهای حداکثری دمکراسیهای نهادینه شده و با ثبات در کشورهایتوسعه یافته را در مورد دمکراسیهای نوظهور و لرزان کشورهای در حال توسعه به کار برد(کلارک و فووریکر،214:2001)،این مقاله با محوریت دادن به اصل«آزادی»به عنوان شالودهی اساسی نظامهای دمکراتیک،از سه معیار زیربرای سنجش دمکراسی بهره جسته است: 1-آزادی بیان با شاخص مطبوعات آزاد و منتقد، 2-آزادی شکلگیری و فعالیت گروهها و دستههای با شاخص حزبها و شکلهای سیاسی و نهادهای مدنی، 3-آزادی مشارکت و رقابت سیاسی با شاخص برگزاری انتخابات آزاد و منصفانه.
جنبش جوانان شهری که هستهیمرکزی آن را دانشجویان و دانشآموزان تشکیل میدادند،در مقطع زمانی 1357 و 1376 با بهرهگیری از فرصتهایسیاسی به دست آمده،بر پیدایش دو تحول سیاسی مؤثر بر گذار به دمکراسی در ایران نقش اساسی ایفا کرد:یکیانقلاب اسلامی سال 1357 و دیگری انتخابات ریاستجمهوری دوم خرداد 1376.
جنبش جوانان شهری علاوه برنقشآفرینی در این دو تحول دمکراتیک،تا سال 1380 در تحولات پس از آن همچون مشارکت در انتخابات شوراها ومجلس ششم و نیز در استقرار و تثبیت مطبوعات و تشکلهای سیاسی و مدنی نقش مهمی ایفا کرده است."