چکیده:
ورود صنعت چاپ به ایران در اواسط قرن 11 ق در عهد صفویان(1640
م)همراه با شروع کار ماشینهای چاپ سربی بود، ولی بعد از مدت کوتاهی چاپخانههای
سربی جای خود را بخ چاپخانههای سنگی داد و به مدت 70 سال چاپخانههای ایران در
انحصار چاپ سنگی بود.در این مقاله ضمن شرح چگونگی اختراع چاپ سنگی، تاریخ ورود و
علتهای رواج و ورشهای کار آن در کشور؛چاپ تصویر در اینگونه کتابها، با بررسی
منابع و مقالات موجود در ایران بیان شده است.
خلاصه ماشینی:
"هم زمان با چاپخانه ارامنه عدهای از رجال و سلاطین صفویه نیز به فکر ایجاد چاپخانه با حروف فارسی و عربی افتادند که بنا به گفته شاردن، سیاح چاپخانهای که اقدام به چاپ کتاب با حروف فارسی و عربی در ایران کرد، چاپخانه سربی یا تیپوگرافی بود که به دستور عباس میرزا نایب السلطنه در تبریز دایر شد و اولین کتابی که در این چاپخانه انتشار یافت، رساله جهادیه میرزا عیسی قائم مقام در 1233 ق بوده است.
با توجه به اینکه ورود صنعت چاپ در ایران، هم زمان با وارد کردن ماشین آلات چاپ سربی(چاپ حروفی)بود و به نظر میرسید باید کتابها و روزنامهها به شیوه سربی چاپ میشدند، ولی عملا بعد از مدت کوتاهی، چاپ سنگی رایج شد و مدت 70 سال یعنی بیش از نیم قرن فقط از این روش چاپ، در ایران استفاده میشد.
چاپ سنگی در ایران درباره تاریخ ورود چاپ سنگی به ایران روایات متعددی وجود دارد، اما به نظر میرسد، صنعت چاپ سنگی حدودا ده سال پس از شروع چاپ با حروف سربی در ایران، در تبریز آغاز شده است.
در 1440 ق پس از آنکه میرزا جعفر تبریزی برای آموختن صنعت چاپ به مسکو رفت؛پایتخت نیز از تبریز پیروی کرد و میرزا صالح شیرازی که در آن زمان جزء اعیان و وزیران تهران بود شخصی به نام میرزا اسد الله فارسی از اهالی فارس را با همان هدف به سنپترزبورگ روسیه فرستاد و این دو نفر هنگام بازگشت، چند دستگاه(7)."