چکیده:
در مقالهء حاضر نقش سنتی کتابدار مرجع و تغییراتی که در اثر تکنولوژی اطلاعرسانی در این امر حاصل میگردد،مورد بررسی قرار خواهد گرفت.با تغییر اولویتها و حتی تأثیر بر مهارتهای پایه کارکنان بخش مرجع که ناشی از بکارگیری CD-ROM است،چنین استدلال میشود که روش سازماندهی خدمات مرجع در حال تغییر و تحول است.تغییرات حاصله در پنج حوزهء عمده چشمگیرتر است:تغییر حوزهء عملکرد پایگاههای اطلاعاتی در محیطی چند رسانهای،تغییر وظیفهء خدمات مرجع،بازآموزی کارکنان و کاربران،تغییر مصاحبهء مرجع، ارزشیابی مجدد آموزش کاربران.
خلاصه ماشینی:
"بدیهی است که در حال حاضر منابع مرجع تنها شامل مواد چاپی نیست و میتوان علاوه بر قابلیتهای نظامهای پیوسته،مواردی چون رسانههای دیداری -شنیداری،میکروفیلمها و ماشینهای تکثیر را جهت تکمیل خدمات مرجع نام برد.
» اگر کتابداران مرجع ندانند که در چه مواردی باید به منابع غیر کتابی مراجعه کرد و نیز آگاه نباشند که در صورت لزوم به صورتی موفقیتآمیز و مطلوبتر از طریق نظامهای پیوسته جستجوی خود را ادامه دهند،آنگاه در ارائه خدمات مرجع به شکل مطلوب دچار اشکال خواهند شد.
البته وظیفهء تحویل دادن و پس گرفتن مواد کتابخانهای جزء وظایف دیگر بخشهای کتابخانه است که با بکارگیری دیسک فشرده این امر به وظایف بخش مرجع افزوده خواهد شد.
از نظر کنترل نیز پایگاههای اطلاعاتی دیسکهای فشرده نسبت به نظامهای جستجوی پیوسته دارای امتیازاتی کاملا بارز هستند،بدین معنا که پس از هزینههای اولیه(خرید و نصب)،بجز خرید کاغذ و جوهر برای چاپگر هزینهای دیگر وجود نخواهد داشت.
در ابتدا کتابدار مرجع باید بفهمد که کاربر با پایگاه اطلاعاتی دیسک فشرده آشنایی دارد یا نه،آشنایی وی چقدر است و باید از چه روشی برای جستجو استفاده نماید.
کاربران پایگاههای اطلاعاتی دیسک فشرده نه تنها در زمینههای اصلی این تکنولوژی بلکه به دلیل ساختار متغیر ادبیات موضوع مورد نظر نیز نیازمند یاری هستند.
کتابدار مرجع در این مرحله بایستی موارد زیر را روشن سازد: -چه چیزی در دسترس است؟ -چه چیزی میتوان بدست آورد؟ -محدودیتها چیست؟ -بهترین روش برای استفاده از آنها چیست؟ آنگاه متخصصان موضوعی دانشگاهی از طریق تشریح و کار با منابع موضوعی که احساس میکنند مورد لزوم دانشجویان است،کار کتابدار مرجع را ادامه میدهند."