چکیده:
تاریخچه تحول نظامها و فهرستهای کامپیوتری طی دهههای 80-60 مورد بررسی قرار گرفته است.نسل اول فهرستهای کامپیوتری ویژگیهایی شبیه ویژگیهای برگهدان سنتی دارد. فهرستهای کامپیوتری نسل دوم،ترکیبی از تواناییهای فهرستهای دستی و تواناییهای نظامهای کامپیوتری بازیابی اطلاعات است.در این نسل با استفاده از عملگرهای جبر بول و جستجو از طریق تکواژهها،قدرت بیشتری به فهرستهای کامپیوتری داده شده است.بانکهای اطلاعاتیای مانند Dialog و Mcdline در این نسل بوجود آمد و توسعه یافتند.با پیشرفت تکنولوژی و افزایش تواناییهای سختافزاری و کاهش هزینهها،فهرستهای کامپیوتری پای از کتابخانهها بیرون نهادهاند و قابل دسترس برای تمام افراد در تمام اماکن شدهاند.بخش دوم به تفاوتهای عمدهء فهرست کامپیوتری با برگهدان سنتی میپردازد.تفاوتهای عمدهء این دو نظام در زمان درونداد،برونداد و انواع جستجوهاست.
خلاصه ماشینی:
"دههء 1970 گسترش استفاده از نوارهای مارک در امریکا و برخی کشورهای دیگر و نیز آگاهی از تواناییهای کامپیوتر در ذخیره و بازیابی اطلاعات کتابشناختی از یک سو،و مشکلات ناشی از حجم زیاد برگهدانها در نظام سنتی،که ادارهء آنها را روز به روز مشکلتر مینمود از سوی دیگر، باعث شد تا توجه به فهرستهای کامپیوتری بیشتر شود(3).
فهرستهای کامپیوتری نسل دوم1 این فهرستها در واقع از ترکیب فهرست کامپیوتری نسل اول با نظامهای کامپیوتری بازیابی اطلاعات2از قبیل: DIALOG ، BRS ، DATASTAR ، MEDLINE و غیره ایجاد شده است و طی دههء گذشته بسرعت بر تواناییهای آن افزوده شده و بطور کلی ویژگیهای نوینی نسبت به فهرستهای نسل اول کسب کرده است: -علاوه بر راههای دسترسی که در نسل اول در اختیار کاربر بود امکاناتی چون جستجو از طریق پسهمارایی واژهها3با استفاده از عملگرهای بولی4مثل"و" (AND) "یا" (OR) ،و"نه" (NOT) ،و نیز شیوه کوتاهسازی5واژههای مورد جستجو،نزدیکیابی6در فهرست در نظر گرفته میشود.
تفاوت عمدهء فهرست کامپیوتری با برگهدان در این مرحله آن است که نظام کامپیوتری میتواند با تهیهء نوار و یا دیسک مارک از کتابخانهء کنگره و یا اشتراک در یکی از بنگاههای کتابشناختی،به آسانی اطلاعات کتابها و مواد مورد نظر را وارد نظام کرده و به فهرست اضافه نماید.
همانگونه که پیشتر اشاره شد،یکی از مهمترین ویژگیهای فهرست کامپیوتری در آن است که تعداد بسیار بیشتری نقاط بازیابی4در دسترس کاربر میگذارد و کاربر میتواند با داشتن کمترین اطلاعات،به جستجو و بازیابی اثر یا آثار مورد نظر خود بپردازد."