چکیده:
با گسترش حوزه فناوری اطلاعات در تمامی ابعاد زندگی بشر و همچنین تأثیر آن در حوزه حقوق، بحث اسناد و مدارک ناشی از کارکردهای این فناوری مطرح میگردد. مهمترین بخش از دادرسی مربوط به تکنولوژی الکترونیکی ناظر به ادله اثبات دعوا است. حقوق سنتی به دلیل گسترش فناوریهای نوین با چالشهای جدیدی روبرو شده است، بهطوریکه با جایگزینی ادله غیرقابل رؤیت و غیرملموس در عرصه تکنولوژی الکترونیکی و فناوری اطلاعات و ارتباطات با ادله ملموس و قابل رؤیت، مقامات قضایی با مشکلات عدیدهای در زمینه تحقیق، تفتیش و جمع آوری ادله مواجه شدهاند. دلایل الکترونیکی انعکاس متفاوتی از سایر دلایل مطروحه در دنیای فیزیکی دارند و به علت دارا بودن ویژگیهای منحصر به فرد خود مستلزم قواعد و تدابیر جدیدی میباشند. به همین خاطر بحث ارزش اثباتی و همچنین جمعآوری و حفظ تمامیت و اعتبار آنها برای ارائه در رسیدگیهای قضایی از اهمیت ویژهای برخوردار است.
خلاصه ماشینی:
"3 بنابراین دلایل باید به طرق مشروع و قانونی تحصیل شوند مثلا درست است که از فضای سایبر به عنوان یک دنیای بدون مرز یاد میشود اما این به معنای بیضابطگی آن نیست، اگر مجریان قانون بخواهند از طریق شبکههای رایانهای، به دادههای واقع در سیستمهای رایانهای مستقر در دیگر کشورها دسترسی یابند، به قلمروی حاکمیتی آنها تعرض میشود.
با این حال در تفسیر ماده 47 و با توجه به ماده 46 همان قانون به نظر میرسد که منظور قانونگذار درماده 47 اعتراض نسبت به اقدامات ماموران است در جایی که از حدود اختیارات قانونی خود تجاوز کرده باشند و در مورد اصل دستور توقیف همانطور که گفته شد قانون جرایم رایانهای هیچگونه محدودیت زمانی جهت ارزیابی قانونی دادهها و سامانههای رایانهای مقرر نکرده است جز اینکه قاضی موظف است با توجه به نوع و میزان داده و نوع و تعداد سختافزارها و نرمافزارهای مورد نظر و نقش آنها در جرم انگاری «در مهلت متناسب و متعارف» نسبت به آنها تعیین تکلیف کند.
هر چند قانونگذار ایران ارزش اثباتی این دلایل را پذیرفته است با این حال در زمینه جمعآوری و استنادپذیری ادله الکترونیکی، نظام ادله حقوق کیفری با چالشهایی روبروست که اولا مستلزم بالا بردن سطح دانش فنی مقامات تعقیب در شیوههای جمعآوری، مستندسازی و ارائه ادله الکترونیکی به مراجع قضایی است و ثانیا با توجه به خصیصه فرامرزی برخی از جرایم - ماده 49: «به منظور صحت و تمامیت، اعتبار و انکارناپذیری ادله الکترونیکی جمعآوری شده، لازم است مطابق آیین نامه مربوط از آنها نگهداری و مراقبت به عمل آید."