چکیده:
توجه به علم و دانش از سوی ایرانیان،احترام و بزرگداشت آنان نسبت به خرد و اندیشه،روایات کهن در متون گوناگون در مورد آثار و معارف ایرانی پیش از اسلام،معرفی انواع خطوطی که ایرانیان با آنها به کتابت میپرداختند،اشاره به مکانهایی که به نگهداری اسناد،مدارک و اثار مکتوب اختصاص داشته،همه بر یک امر گواهی میدهند و آن اینکه خرد و دانش و نیز تجلی آنها در کتابت،پیوسته در نزد ایرانیان دارای اهمیت بسزایی بوده است.در ایران باستان آثار مکتوب گوناگونی تدوین شده که بسیاری از آنها به دلایلی از جمله مواد ناپایا،حوادث خانمان برانداز،تغییر خط و سرانجام غالب بودن سنت روایی در میان افراد جامعه پابرجا نمانده است.
خلاصه ماشینی:
"کتابت در ایران پیش از اسلام دکتر سعید عریان1 چکیده:توجه به علم و دانش از سوی ایرانیان،احترام و بزرگداشت آنان نسبت به خرد و اندیشه،روایات کهن در متون گوناگون در مورد آثار و معارف ایرانی پیش از اسلام،معرفی انواع خطوطی که ایرانیان با آنها به کتابت میپرداختند،اشاره به مکانهایی که به نگهداری اسناد،مدارک و اثار مکتوب اختصاص داشته،همه بر یک امر گواهی میدهند و آن اینکه خرد و دانش و نیز تجلی آنها در کتابت،پیوسته در نزد ایرانیان دارای اهمیت بسزایی بوده است.
تاریخ کتابت در ایران باستان به زمانی بسیار دور،حتی دورتر از زمان هخامنشیان که در متون ثبت شده میرسد،دلیل این امر نخستن اینکه: -تنها خط بازمانده از دوره هخامنشی،خط کتیبهای فارسی باستان است و اینکه بپذیریم ایرانیان در این دوره دارای خط کتابی یا Cursive نبودهاند،پنداری کاملا بیمنطق است کما اینکه ابن ندیم نیز در اثر بسیار باارزش و معتبر خود الفهرست به نقل از ابن مقفع به انواع گوناگون خطوطی که در بین ایرانیان رواج داشته،تحت عناوینی چون:دین دبیره،ویش دبیره،کشتج،نیم کشتج،شاه دبیره،هام دبیره،و نام دبیره،اشاره نموده است6،که البته امروز از میان آنها،تنها چند خط از جمله دین دبیره یا خط اوستا و گشته دبیره یا خط پهلوی قابل شناسایی است.
البته با اینکه امروز بر ما روشن نیست که خط مورد استفاده برای این امر دارای چه علایم و نظامی بوده اما در وجود چنین مجموعهای هرگز نمیتوان تردید کرد،زیرا اولا نام تمام نسکهای اوستا و نیز خلاصهای از آنها به انضمام تفسیر مربوطه در دینکرد باقیمانده و دوم اینکه،تقریبا تمام منابع معتبر قبل و بعد از اسلام ایران در این امر تاکید ورزیدهاند،مضافا بر اینکه برخی از منابع پس از اسلام نیز از جمله تاریخ بلعمی و مروج الذهب،هم حجم اوستا را بیشتر بیان کردهاند و هم کتابت آن را به زمان گشتاسب کیانی رساندهاند."