چکیده:
مقاله در پیشرو، به یکی از دغدغههای مهم انسانها پرداخته است که همان آینده نگری و آگاهی از آینده و فراسوی بشر میباشد. مسأله آینده نگری و دغدغه داشتن آن، در وجود همه انسانها در طول تاریخ و نیز در فرآیند پایان تاریخ بوده و خواهد بود. از آنجا که انسان، بر اساس فطرت روحانی آفرینش شده است، خواستهها و پرسشهای فطری او نیز خاستگاه روحانی دارد که معرفتجویی، حقیقت طلبی و آینده نگری، از جمله آنها است. بر این اساس، مقاله حاضر با سر فصلهایی که در ذیل به گزارش آنها خواهیم پرداخت، در دستور تحقیق و پژوهش قرار گرفت.نگارنده، ابتدا به ابعاد زمان که متشکل از گذشته، حال و آینده است و مفاهیم آن پرداخته و سپس به خاستگاه آیندهنگری (فطری، عقلی ـ فلسفی و سیاسی ـ اجتماعی)توجه کرده است. در فرآیند بحث، آینده نگری را به مثبت و منفی تقسیم نموده و آینده نگری مثبت را از منظر ادیان ابراهیمی مورد کاوش قرار داده است. همچنین به دیدگاههای اندیشمندان و نخبگان علمی دربارة آینده نگری مثبت پرداخته و در آخر و برآیند بحث، به علت روی آوردن انسان به آینده نگری منفی نیز توجه شده است.
خلاصه ماشینی:
"به راستی برای مردم، این مطلب پذیرفته نیست که خود را پایبند به مکتبی بدانند که از آینده و کیفیت رخداد آن، بیخبر باشد و ابراز بیاطلاعی نمایند؛ از این رو، آیندهنگری، میان همه مکاتب مطر ح بوده و با همین رویکرد، مکاتب، آینده و فرجام تاریخ را بر اساس آموزههای مکتب خود توجیه و تفسیر میکنند؛ اما تفاوت و تمایزی که میان مکاتب در مباحث آیندهنگری و کیفیت رخ داد آن است، سبب بروز دیدگاههای گوناگون دربارة آیندهنگری شده است.
با عنایت به این که حرکت تاریخی بشر ـ از گذشتههای دور تا زمان حال ـ در مسیر رشد و تعالی بوده است، میتوان نتیجه گرفت حرکت تاریخی، در آینده نیز به سوی تکامل و تعالی خواهد رفت و در واقع، فلسفه تاریخ است که با ابزار خود، آینده و فرجام بشر را پیشبینی کرده و آینده ای متکامل و متعالی را فراسوی بشر ترسیم میکند.
1 بنابراین در نتایج مطالب فوق، چنین میتوان گفت: با توجه به این که شاخصههای بعد نفسانی انسان در طول فرآیند تاریخ، رو به ازدیاد و فزونی بوده و با پیشرفت علوم و فنون، زمینهها و ابزارهای جدید و بدیعی در خدمت غرایز نفسانی و شعلهور شدن آنها قرار گرفته است، بیشک این فرآیند با توجه به تجربیات تاریخ گذشته انسان، در آینده نیز به سیر فزونی خود ادامه داده و نتیجه آن که همان نابودی نسل بشر از روی زمین باشد، رقم خواهد خورد."