چکیده:
دوران حکومت تیموریان در ایران،علیرغم وجود جنگها و درگیریهای گوناگون، مصادف است با رشد و گسترش کتابخانهها بهویژه در دربار شاهان و شاهزادگان تیموری.از جمله دلایل رشد و رونق کتابخانهها،استفادهای است که محققان و مؤلفان از کتابخانه و منابع آن برای تألیف و تدوین آثار خود میکنند.غالب این آثار به سفارش امرا و یا دستاندرکاران کتابخانهها صورت میپذیرفته است.از جمله مشهورترین نویسندگان و دانشمندانی که در کتابخانههای سلاطین تیموری به خلق آثار خود پرداختهاند،میتوان به:خواندمیر،شرف الدین علی یزدی و غیاث الدین جمشید کاشانی اشاره کرد.
خلاصه ماشینی:
"بنابه گفتهء دولتشاه سمرقندی،ابراهیم سلطان،والی فارس که کتابخانهء عظیمی را در دربار خود بنا نهاده بود،مورخ برجستهء قرن نهم،شرف الدین علی یزدی را به تالیف این کتاب تشویق نموده و در این راه برای گردآوری روزنامههایی که در کتابخانههای سایر امرا مضبوط بوده و همچنین تحقیق از معمرین و شهود عینی وقایع،تحمل و خرج فراوان کرد تا به همت وی تالیف ظفرنامه به اتمام رسید2.
کتابخانهء امیر علیشیر نوایی از مهمترین کتابخانههای زمان خود محسوب میگردیده و مشتمل بر تعداد زیادی از نفایس کتب و رسایل بوده که به وسیلهء ماهرترین خوشنویسان و تذهیبکاران نوشته شده و تزیین گردیده بود4.
از این اثر،نسخهء خطی باارزشی به شمارهء 9518 در کتابخانه مجلس شورای اسلامی وجود دارد که در شمسهء اول کتاب،عبارت زیر به چشم میخورد: "برسم خزانة السلطان الاعظم الاعدل مغیث الدنیا و الدین ابو الفتح ابراهیم سلطان" این نسخه بعدها به کتابخانهء شاهرخ-پدر ابراهیم سلطان-منتقل شده است زیرا در یکی از صفحات میانی آن و در حاشیهء بیرونی مهر کتابخانهء شاهرخ دیده میشود.
این نسخه که به شمارهء or2273 در کتابخانهء بریتانیا نگهداری میشود،عبارت زیر را در شمسهء ابتدای خود دارد: "برسم خزانة الکتب السلطان الاعظم الاعدل الاکرم بایسنقر بهادر خان خلد الله تعالی ملکه و سلطانه"2از آثار برجستهء قرن نهم در حوزهء ریاضیات و نجوم میتوان به کتاب "المفتاح فی الحساب"تالیف ریاضیدان نامی ایران،غیاث الدین جمشید کاشانی(وفات 832)اشاره کرد.
صفحه اول کتاب انیس الناس،نسخهء خطی کتابخانهء مجلس شمسهء ابتدای نسخهای از تاریخ حمزة بن حسن اصفهانی موجود در کتابخانهء بریتانیا که دربرگیرندهء عبارت زیر است: "برسم خزانة الکتب السلطان الاعظم الاعدل الاکرم بایسنقر بهادر خان خلد الله تعالی ملکه و سلطانه" مآخذ 1."