چکیده:
تعزیه و عزاداری برای شهدای کربلاء از مراسمدیرپای جامعه ایران به ویژه
پس از رسمی شدن آیین تشیع است. مخصوصا در دوره قاجار که برای
کسب مشروعیت مردمی» تشویق میشد. در این زمان هر طبقه و صنف
برای برگزاری علاقه نشان میدادند و سعی میکردند تا از طریق
ساختن تکیه و وقف آن» اجر دنیوی و اخروی کسب کنند و نام نیکویی
برای خود باقی بگذارند.
دوران حکومت ناصرالدین شاه از مقاطع رونق عزاداری و برپایی مراسمی
از این قبیل بود و سال ۱۲۹۰ قمری, به فرمان شاه قاجار نیز تکیهای به
همین منظور توسط معماران و مهندسان ساخته شد. اما این دوران طولی
نکشید و با مرگ ناصرالدین شاه» برپایی مراسمی از این قبیل رو به افول نهاد تا این که رضاشاه دستور ممنوعیت تعزیه را صادر کرد. در سال
۵شمسی دستور به ویران کردن «تکیه دولت» داده شد. در این مقاله
به مواردی چون: معنای لغویء ساخت «تکیه دولت» و مشخصات فنی
«تکیه دولت»» چگونگی اجرای مراسم تعزیه در «تکیه دولت» و برخی
دیگر از کاربردهای متنوع آن سخن به میان میآید.
خلاصه ماشینی:
"دوران حکومت ناصر الدین شاه،از مقاطع رونق عزاداری و برپایی مراسمیاز این قبیل بود و سال 1290 قمری،به فرمان شاه قاجار نیز تکیهای بههمین منظور توسط معماران و مهندسان ساخته شد.
به دنبال فتوی آیت الله قمی،و به علت تشویقهای صدر اعظممحمد شاه،حاج میرزا آقاسی،مراسم تعزیه و عزاداری در دوره قاجاریه رونق خاصی گرفت ودر زمان ناصر الدین شاه به اوج خود رسید.
این عاملو نیز افزایش جمعیت تهران و اشتیاق مردم،اعیان و اشراف به تعزیه و علاقه شاه بهداشتن مکانی مناسب و سرپوشیده برای برگزاری تعزیههای دولتی برای دولتمردان ودرباریان و اینکه تکیه دوت قدیم(تکیه حاج میرزا آقاسی)گنجایش انبوه تماشاگرانتهرانی را نداشت و محل مناسب برای مراسم تعزیه نبود،شاه آنچنان تحت تأثیر قرارگرفت که پس از مراجعت از انگلستان،به مهندسان خود دستور داد تا مشابه آنچه را کهدیده بود،در کنار کاخ گلستان بسازند که همان تکیه دولت بود.
4 هنوز ساختمان تکیه کامل نشده بود که مخالفتهایی برای اجرای نمایش در آنصورت گرفت و ناصر الدین شاه آن را به تعزیهخوانی اختصاص داد.
هنگام برگزاری تعزیهدر شب،همه چلچراغها و لالهها روشن و با بیش از پنج هزار شمع روشنایی تکیه دولتناشی میشد همچنین تیرکهای چوبی به شکل فانوس قرار داشت که در بالای آن چهارچراغ گاز(که بعد به چراغ برق تبدیل گردید)،نصب شده بود و به سبب اینکه نور آن مانعتماشای افراد غرفههای بالایی نگردد،چهار چتر بربالای آن بسته بودند.
4 محمد علی شاه و درباریان او ظاهرا برای تحکیم پایههای سلطنت،کوشش کردند تاسنتهای دربار را حفظ کنند و از این جهت هرساله در ایام محرم،مراسم تعزیهخوانیتکیه دولت کموبیش با همان ویژگیهای قبلی برگزار میشد."