چکیده:
نخستین نسخهة شاهنامه را"فردوسی توسی کتابت کرده است و از آن روزگار تا
ملی ایران زمین.را ذاشتهاند: با وجود این» کهنترین نسخههای بازمانده از این انر
به سدة هفتم هجری مربوط است. شمار شاهنامههای بازمانده از سده هفتم تاکنون
به بیش از یکهزار نسخه بالغ میگردد که به گمان بسیارء نزدیک به نیمی از آنها
دارای رقم و نام کاتب است, در این مقاله. با توجه به مجال آندک. بیش از
دویست نسخة خطی که نام کاتب دارد شناسایی و به ترتیب تاریخی معرفی شده
است. افزون بر نوع خط. تعداد نگارهها و محل نگهداری آثار نیز یادآوری
گردیده است. پس از آن. نکات گفتنی در باب کاتبان به اجمال مطرح شده است؛
از جمله اینکه از اوایل سدة نهم هجری با گسترش خط نستعلیق, بیشتر نسخههای
شاهنامه به این خط که همانا «خط ملی ایران» است. نوشته شده است.
خلاصه ماشینی:
"از دستنویسهای از میان رفته و گاهناشناخته که بگذریم،نسخههای خطی به یادگار مانده و در دسترس از این«بهیننامۀ باستان»بیش از یک هزار میباشد و میتوان نتیجه گرفت که شمارنسخههای شاهنامه از شمار سالیانی که این حماسۀ ملی پس پشت نهاده است،یبشتر مینماید و میتوان گمان کرد این اثر در هر سال بیش از یک بار کتابتگردیده است.
نکتۀ دیگر این است که برخی از خوشنویسان،به سبب ذوق و سلیقۀ ادبی،یاپسند متن یا دیگر دلایل،به کتابت یک اثر یا آثار سخنوری ویژه،علاقۀ بیشترینشان دادهاند که این مهم گاه به دلیل معاصر بودن کاتب با سخنور صورت پذیرفتهاست،همچون سلطان علی مشهدی که بیشتر به کتابت آثار عبد الرحمان جامی و امیرعلیشیر نوایی پرداخته است و گاه همچون شاه محمود نیشابوری که به کتابت چهلحدیث(اربعین)توجه بسیاری کرده است.
دربارۀ شاهنامه نیز همانگوهنه که گفته شد،گروهی از کاتبان و خوشنویسان نامآور به کتابت آن نزدیک نشدهاند و از دیگر سوبرخی نیز بیش از یک بار به استنساخ این«بهیننامۀ باستان»پرداختهاند که کاتبانزیر از این دست و درخور بررسی فراوانترند: &%04724SMAG047G% -محمود بن محمد(دو بار در سال 831 ق) -محمود بن محمد تستری(چههار بار در سالهای 834 و 839 و 840 و 840 ق) -محمد بن محمد بقال(دوبار در سالهای 868 و 885 ق) -مرشد کاتب شیرازی(دوبار در سالهای 942 و 945 ق) -محمد قوام شیرازی مشهور به حمامی(سه بار در سالهای 960 و 1009 ق و سدۀدهم)3 -کمال الدین بن ابراهیم(چهار بار در سالهای 998 و 999 و 1008 و 1011 ق) چه بسا برخی از نسخههای ناشناخته یا نسخههایی که صفحۀ ترقیم آنها افتادگیدارد نیز از آثار همین کاتبان یاد شده باشد و با این نظر،میبایست این کاتبانشگفتیساز را بیش از پیش ستود."