چکیده:
آموزش مهارتهای پژوهشی در جامعة علمی ما چه در حوزه و چه در دانشگاه، با آسیبهای متعددی همراه بوده و هست. دستاندرکاران پژوهش غالبا دربارة تعداد مهارتهای لازم در این عرصه و ترتیب آموزش آن وحدت نظر ندارند. بستههای آموزشی ناظر به کمیت و کیفیت آموزش مهارتها که در برخی از مراکز پژوهشی تدوین شده است، در مرحلة اجرا با اشکالهای کارشناسی مواجه شدهاند و نبود منابعی معتبر و پاسخگو در اینباره، راه را برای ظهور سلیقههای مختلف باز کرده است. پژوهش حاضر به منظور ارائه یک دیدگاه کارشناسی روشنگرانه، در قالب یک طرح آموزشی، سه اصل روششناختی و تعیینکننده را برای کارآیی بهتر آموزشها تحلیل و اثبات میکند. این سه اصل مهم عبارتاند از: 1. آموزش مهارتها باید کافی باشد؛ 2. هنگام آموزش باید مهارتها را تجزیه کرد؛ 3. در آموزش مهارتها باید ترتیب منطقی را رعایت کرد. این سه اصل بر سه واقعیت مبتنی است: الف) مهارتهای پژوهش تعدد دارند؛ ب) مهارتها همیشه مرکب و به هم پیوسته هستند و تکمهارت نداریم؛ ج) مهارتها ترتّب دارند و نمیتوان آنها را به دلخواه مقدم و موخر کرد. رعایت نکردن این سه اصل، کارآیی آموزش پژوهش را ناکام و مختل میسازد
خلاصه ماشینی:
"چه رابطهای بین آنهاست؟ کدام یک باید زودتر آموخته شوند؟ حذف برخی از مهارتها، چه آسیبهایی میتواند ایجاد کند؟ مهارتهای اهم و مهم کدامند؟ کدام مهارتها در شکوفایی فکر و ذهن محققان، نقش محوری دارند؟ چه رابطهای بین تجزیه مهارتها و تحلیل و تجزیه خطاهای پژوهشی وجود دارد؟ اگر مهارتها با هم پیوند دارند، بدون کسب مهارتهای قبلی، چگونه میتوان آموزش مهارت جدید را آغاز کرد؟ اساسا چرا در عرصة مدیریت پژوهش از این اصول مهم غفلت میورزیم؟ پیشینه و روش بحث متأسفانه تعداد مهارتهای لازم برای پژوهشهای علمی و چه اصول و قواعدی حاکم بر آنها، تاکنون به صورت مشخص و مدون بررسی نشده است؛ اما این واقعیت را به سادگی میتوان پذیرفت که در تاریخ منطق، ارسطو به سهم خود قواعدی را برای درست فکر کردن تدوین کرده است.
جدول شماره 1 مرحله آموزش نوع مهارتها مقطع تحصیلی حوزه و دانشگاه وظیفة دانشپژوه در مقطع تحصیلی وضعیت دانشپژوه دوران آغازین آموزش مهارتهای مقدمات پژوهش یا ماقبل تحقیق حوزه: پایه 1تا 4 دانشگاه: کارشناسی گسترش اطلاعات: روش کسب علم موجود پژوهشگرایی: هنوز نمیتواند پژوهش کند مگر برخی از تحقیقهای ساده با نظارت مربی دوران میانی آموزش مهارتهای پژوهش مقدماتی و آشنایی با مهارتهای پژوهش حقیقی حوزه: پایه 4تا7 دانشگاه: مقطع ارشد یادگیری پژوهش: تحلیل و نقد اطلاعات پژوهشگری: میتواند پژوهشهای غیرپیچیده را انجام دهد و در تحیقیقات مهمتر به راهنمایی و مشاوره نیازمند است."