خلاصه ماشینی:
"سبب خلق اثر میرزا احمد تبریزی هدف از نگارش کتابچهی تاریخ قدیم آذربایجان را&%16833JTKG168G% سردرگمی منابع تاریخی در خصوص تاریخ آذربایجان عنوان میکند.
میرزا احمد در آفرینش این کتابچهی تاریخمحلی،از سنت محلی نگاران پیشین تبعیت کرده و بسان آنها توجه ویژهای به مزارات و مقابر منطقهی آذربایجان نشان داده است.
از جمله مزاراتی که میرزا احمد در تاریخ قدیم آذربایجان قید کرده میتوان به مزارات شیوخ و سلاطین صفوی خفته در بقعهی شیخصفی الدین اردبیل،آرامگاه غازان خان در شنب غازان تبریز،مزار کمالین،بقعهی سید حمزه و مقبرهی عون بن علی و زید بن علی،10مقابر قبرستان سرخاب تبریز،مزار اسامه بن شریک بر کوه سهند،امامزادگان محلات چهار منار و مهادمهین تبریز اشاره داشت.
و دوران سلطنت رضا شاه پهلوی بازمیگردد و اکثرمنابع تاریخ نگاری و جغرافیای تاریخی،ارومیه را نام تاریخی این شهر دانستهاند،اما میرزا احمد سالها قبل از آن تاریخ،از واژهی رضائیهبرای نامیدن بزرگترین شهر غرب آذربایجان استفاده کرده است.
میرزا احمد از دو صورت سبلان و ساوالان برای بیان نام بلندترین قلهی منطقهی آذربایجان بهره جسته و از عناوین تاریخی بادکوبه(باکو)14،شرافخانه(شرفخانه)15و ساوجبلاغ(مهاباد)استفاده کرده است.
این اثر در ادامهی سنت تاریخ نگاری محلی آذربایجان نگاشته شده و مانند بسیاری از آثار محلی این منطقه،بخشبزرگی از کتاب،به توصیف و تشریح مزارات اختصاص یافته است.
(2)-محمد حسن خان اعتماد السلطنه در نگارش کتب تاریخ نگاری به قدری پر کار بود که برخی عقیده دارند او گروهی از مورخان را در خدمت خود داشته است وآنها وی را در خلق آثارش یاری میرساندند."