چکیده:
هدف: مقایسه توانایی شناسایی واج آغازین، به عنوان بخشی از مهارت آگاهی از واج در کلمه ها و ناکلمه ها (کلمه های بی معنا) و اثر بعضی متغیرها (شیوه تولید و واک-داری یا بی واکی واج هدف و موقعیت واج) بر این مهارت در کودکان پنج تا شش ساله فارسی زبان. روش: در این مطالعه که از نوع توصیفی- تحلیلی بود، 100 کودک طبیعی(50 دختر و 50 پسر) پنج تا شش ساله فارسی زبان مهدکودک های شهر تهران مقایسه شدند. ابزار پژوهش 24 کلمه و 24 ناکلمه بود که تمامی آنها در موقعیت آغازین کلمه یا ناکلمه بودند. پایایی و روایی تکالیف با استفاده از روش های شاخص روایی محتوایی، تکرارپذیری نسبی و خطای معیار اندازه گیری بررسی شد. برای مقایسه توانایی کودکان در شناسایی واج آغازین کلمه ها و ناکلمه ها و بررسی سایر متغیرها از روش آماری t گروه های وابسته استفاده شد و دخترها و پسرها با آزمون t در نمونه های مستقل مقایسه شدند. یافته ها: نتایج نشان داد که تکالیف طراحی شده از پایایی و روایی خوبی برخوردار است. در هر دو گروه پسر و دختر توانایی شناسایی واج آغازین کلمه بیشتر از ناکلمه (05/0p<) و شناسایی واج های سایشی، بی واک و آغازکننده هجای اول آسان تر بود (05/0p<). دو گروه دختر و پسر در هیچ کدام از تکالیف تفاوت معناداری نشان ندادند (78/0p=). نتیجه گیری: توانایی شناسایی واج در کودکان سنین پیش از دبستان متاثر از متغیرهای مختلفی است. شناسایی واج آغازین کلمه های معنادار راحت تر از ناکلمه ها بود. امتیاز دختران در تکالیف طراحی شده کمی بیشتر از پسران بود، ولی این تفاوت از نظر آماری معنادار نبود. تکالیف طراحی شده معیار مناسبی برای ارزیابی شناسایی واج آغازین در کودکان طبیعی است.
خلاصه ماشینی:
"در حقیقت،در طی مراحل ساخت تکالیف سعی شد تا برخی عوامل ومتغیرها،مانند کلمههای معنادار و ناکلمهها،نوع واج هدف(سایشی4در مقابل انسدادی5)،واکداری6و بیواکی7وموقعیت قرارگیری واج در کلمه(آغازکنندۀ هجای اول یاهجای دوم کلمه)که به نظر میرسد بر توانایی شناسایی واجآغازین اثرگذار باشد،بررسی و بدین وسیله این مهارت در اینگروه سنی دقیقتر مطالعه شود.
از آنجا که هدف پژوهشحاضر تعیین دقیق توانایی شناسایی واج آغازین در کودکان پنج تاشش ساله بود و چون در مطالعۀ آزمایشی،این گروه سنی نتوانستهبود واجها را در کلمههایی با ساختار سه و چهار هجایی شناساییکند،این تکالیف فقط شامل کلمهها و ناکلمههای یک ودو هجایی میشد.
از طرف دیگر،مقدار کمتر تکرارپذیریمطلق نشاندهندۀ خطای معیاراندازهگیری اندک است(هیکس و(1)- hcivonatS (2)- orblE (3)- kraP (4)- eeL (5)- gnaB (6)- ydassaC (7)- htimS (8)- rebuH (9)- skciH (10)- ztirF (11)- ottileD (12)- kcohsiM (13)- yroeht tnemerusaem cissalc (14)- yroeht ytilibazilareneg &%04808HSOG048G% همکاران،2003)و چون مقدار تکرارپذیری مطلق تکالیفپژوهش حاضر کم است،میتوان ادعا کرد که تکالیف دارایتکرارپذیری مطلق مطلوبی است.
علاوه بر پژوهشهای خارجی،در پژوهش سلیمانی ودستجردی(1384)نیز به طور کلی به این مورد اشاره شده استکه پیش از آنکه برای تنظیم سطح مهارت آگاهی واجشناختیکودک تکالیفی انتخاب شود،باید حساسیت آن تکلیف به عواملو متغیرهای مختلف در نظر گرفته شده و تکالیف از ساده به پیچیدهو متناسب با توانایی کودکان تدوین و براساس آن،اولویتهایدرمانی در مهارتهای آگاهی واجی از ساده به پیچیده تنظیم شود."