چکیده:
مبادله، یکی از اصلیترین نیازهای بشر بوده و هست. بازار نهادی است که امکان مبادله
را فراهم میکند. با وجود اینکه مسائل مطرح شده در اقتصاد خیلی گسترده هستند،
مسائل مربوط به بازار ویژگی خاصی دارند و تمام قسمتها را تحت تاثیر قرار میدهند.
در بازار، عرضه و تقاضا در برابر هم قرار میگیرند و با تعیین قیمت، نحوة تخصیص
منابع و چگونگی توزیع را معین میکنند. امروزه بازارها اعم از بازار کالاها و
خدمات، بازار عوامل و بازار منابع خیلی گسترده شدهاند. این بازارها در بیشتر
کشورها تحت تاثیر نظریات اقتصاد سرمایهداری عمل میکنند و نقش بازار در نظام مزبور
به قدری بالا است که از آن به «اقتصاد بازار» نیز یاد میکنند؛ از این رو، یکی از
امور ضروری شناخت دیدگاههای اقتصاد سرمایهداری است. در مورد بازار با توجه به
دیدگاهی که در مورد مبانی آن ارائه میشود مهمترین عنصر مبنایی بازار، عنصر رقابت
است که از زمان نخستین اقتصاددانان کلاسیک تا کنون تفاسیر گوناگونی از آن شده است.
از طرفی ما مسلمانان به جامعیت اسلام اعتقاد داریم و معتقدیم که اسلام در زمینههای
گوناگون برنامههای خاص خود را دارد. مقالة حاضر بر آن است که تا حد ممکن به
ارزیابی بازار سرمایه داری با تاکید بر عنصر رقابت بپردازد؛ سپس به صورت مختصر
آموزههای اسلام در این زمینه را بیان کند.
Trade is one of the human's basic needs. Market is an institution in which the possibility of trade is provided. Although the propounded issues in economic are so expanded، market related issues have special features; and influence all parts.
In market، supply and demand face each other and prices determine how the resources be allocated and distributed.Today،(goods and services، labor and…) markets have more expanded.
In most of the countries such markets are run by the influence of capitalist economics' opinion and Since markets have a main role in the said system، has called ''market economy''. So knowing capitalist economics view points are one of the essential matters. In market، the most important basic element would be competition which received many interpretations from the time of early economists up to now. On the other hand we as Muslims belief in Islam's universality and know that Islam has assigned special programs for every situation. The author tries to investigate capitalist market with an emphasis on the competition and then states Islamic doctrines briefly.
خلاصه ماشینی:
رقابت به معنای مذکور، دارای آثار مثبت از قبیل رشد اقتصادی، و رشد تکنولوژی است؛ زیرا هر عامل اقتصادی با تمام توان به دنبال گرفتن فرصتها از دیگران برای خود است که این امر لازمهاش استفاده از تکنیکهای برتر و روشهای پیشرفتهتر خواهد بود که این امر را در نظریات شومپیتر و هایک ملاحظه کردیم؛ اما به دلیل اینکه آنچه برای همه اصالت دارد، ملاحظة منافع شخصی است، هر کجا فعالیتها دارای عوارض منفی برای دیگران بود، عاملی کنترل کننده وجود نخواهد داشت که نتیجهاش تعمیق روز افزون شکاف طبقاتی است و بروز قطبهای بزرگ ثروت اجتناب ناپذیر خواهد بود؛ امری که در نظام سرمایهداری اتفاق افتاد و به بروز انحصارها انجامید و نظریههای شومپیتر و چمبرلین و رابینسون و ...
3. منتقدان بسیار دیگری درون خود سیستم پدیدار شدند؛ برای مثال، ویکتور دوکنیدران میگوید: این نکته محقق است که نظام رقابت آزاد که به منظور مبارزه با انحصار مقرر شده است، جز آن که در تمام رشتهها به تشکیل انحصارات بزرگ منجر شود، نتیجة دیگری ندارد (شارل ژید، 1370: ص369)، و فوریه رقابت را عامل فساد و سبب انهدام رقابت میداند؛ زیرا باعث از بین رفتن ضعیفان به وسیلة قدرتمندان میشود و بین تولیدکننده و مصرف کننده و کارگر نفاق ایجاد میکند.
3. منتقدان بسیار دیگری درون خود سیستم پدیدار شدند؛ برای مثال، ویکتور دوکنیدران میگوید: این نکته محقق است که نظام رقابت آزاد که به منظور مبارزه با انحصار مقرر شده است، جز آن که در تمام رشتهها به تشکیل انحصارات بزرگ منجر شود، نتیجة دیگری ندارد (شارل ژید، 1370: ص369)، و فوریه رقابت را عامل فساد و سبب انهدام رقابت میداند؛ زیرا باعث از بین رفتن ضعیفان به وسیلة قدرتمندان میشود و بین تولیدکننده و مصرف کننده و کارگر نفاق ایجاد میکند.