چکیده:
آنچه فرا رو دارید مقالهای است با عنوان: «بررسی تاریخ ترجمه در دوره اول
خلافت عباسیان» در این مقاله نگارنده تلاش دارد تا ضمن معرفی هرچه بهتر و
دقیقتر نهضت بزرگ علمی جهان اسلام ـ نهضت ترجمه ـ تلاشهای راستین
محققان طراز اول و دانشوران سازنده آن دوره را بیان نماید. در این عرصه به برخی
ویژگیهای فرهنگی عصر زرین فرهنگ و تمدن اسلامی نیز اشاره خواهد شد.
در این مقاله به بررسی موارد ذیل خواهیم پرداخت:
1ـ آغاز نخستین حرکت علمی مسلمانان و معرفی اولین بنیانگذاران آن در عصر
اموی.
2ـ نهضت ترجمه در عصر طلایی عباسیان.
3ـ نهضت ترجمه در اندلس و دلایل توجه مسلمانان به ترجمه آثار پیشینیان.
4ـ روشهای مترجمان در ترجمه نصوص و متون کهن.
در پایان، نتایج و پیآمدهای نهضت ترجمه را مورد بررسی قرار میدهیم.
خلاصه ماشینی:
"(34) علاوه براین، ستارهشناسان هندی نیز در دربار منصور آمد و شد داشتند؛ در حدود سال 156 ه که هیأتی از آنان به حضور منصور رسیده بودند، یکی از آنها کتابی به نام «سندهند» (1) با خود داشت که دارای اطلاعات جامعی در مورد نجوم و حساب هندی بود(35) و خلیفه یکی از مترجمان طراز اول دربار به نام ابراهیم فزاری را مأمور ترجمه آن نمود.
با ترجمه بسیاری از آثار فکری و فلسفی این سرزمینها، بویژه ایران و روم، بازار نشر آرا و عقاید کلامی، مجادلات و مناظرات فرقهای گرمتر گردید و همین امر موجب شد تا خلیفه، متکلمان و محققان را از اقصی نقاط به دربار دعوت نموده و آنان را به تألیف کتابهای ضد زندیق تشویق نماید.
اما بیشک آنچه در ماندگاری و ترغیب و تشویق خبرگان ترجمه برای ممارست بیشتر و مستمر مؤثر افتاد، گشاده دستی خلیفه در پرداخت عطایا و هدایای گران قیمت به مترجمان بود و شاید همین موضوع، در کنار علاقه محققان و مترجمان به کسب علم، از عوامل مهم و تعیین کننده جلب و جذب و ماندگاری دانشمندان ـ حتی بهصورت خاندانی ـ در دربار خلافت اسلامی باشد.
برخی محققان تمام این دوره را عصر طلایی نامیدهاند،(154) حال آنکه با توجه به قراین تاریخی، در اواخر خلافت مأمون و با روی کار آمدن برخی خلفای بیتدبیر و بیتوجه به علوم چون معتصم و واثق، نشانههای ضعف دولت عباسی و البته نهضت ترجمه نمودار شده بود."