چکیده:
سیره نبوی(ص) به لحاظ اهمیت نظری و عملی از دیرباز مورد توجه نویسندگان
مسلمان بوده است. بیشک تحقیق صحیح و موفق در این باب میطلبد که کلیه منابع و
روایات موجود مورد نظر و نقد و بررسی قرار گیرند. منابع شیعی در این زمینه به سبب
عوامل مختلف سیاسی و مذهبی و اجتماعی یا از بین رفته یا شرایط بروز و ظهور
نیافتهاند، با این حال بخش عمدهای از روایات سیره در منابع شیعی متأخر یافت میشوند
که برای پالایش و جرح و تعدیل روایات متداول در منابع مشهور و متعارف سیره بسیار
ارزشمند میباشند. کتاب بحارالانوار گرچه از منابع متأخر به شمار میرود، ولی به
جهت گردآوری روایات پراکنده منابع متعدد شیعی از اهمیت بیشتری برخوردار است.
خلاصه ماشینی:
"مجلسی هدف از تألیف این کتاب را گردآوری احادیث و علوم اهل بیت ـ علیهم السلام ـ عنوان کرده است که در کتابهای مختلف پراکنده بوده و گذشت زمان و حوادث روزگار آنها را در معرض نابودی و نسیان قرار داده بود: «در پی اصول معتبری بر آمدم که مهجور مانده بودند و در طی سالیان دراز و مدتهای مدید به حال خود رها شده بودند به جهت استیلای حاکمان مخالف شیعه و رهبران گمراهی یا به علت رواج علوم باطله درمیان جاهلان مدعی علم و فضل یا به علت کم توجهی بعضی از متأخرین و اکتفا به کتب مشهور و متداول...
(13) علاوه بر اینها در توثیق مصادر خود مطالبی را از مقدمه برخی از همین کتابها آورده است که مؤلفین آنها در توثیق مصادر روایی و اسانیدشان بیان داشتهاند، برای نمونه مقدمه ابن شهرآشوب بر کتابش (مناقب آلابیطالب) را آورده که در آن مؤلف اسناد و مشایخ روایت خویش را نام برده و روایات و سندهای مورد اعتمادش را ذکر کرده است،(14) همچنین مقدمه طبرسی را بر کتابش (الاحتجاج)(15) و مقدمه کتاب سلیمبن قیس هلالی(16) و چند کتاب دیگر را آورده است که کمک بسیار به نقد و بررسی روایات آنها مینماید.
(29) مؤلف همچنین به جهت پرهیز از طولانی شدن مباحث هر باب، گاه از ذکر کلیه اخباری که در یک مصدر موجود است و با موضوع پیوند دارند خودداری میکند ضمن این که به وجود این روایات در آن مصدر اشاره مینماید، برای مثال در ذیل خبری از کتاب سعدالسعود در باب بشارتها میگوید «وی (ابن طاووس) بشارتهای بسیاری در کتابش آورده که با بیان آنها سخن را طولانی نمیکنیم و همین خبر که ذکر کردیم بسنده است»."