چکیده:
در این مقاله سعی بر آن است که نشان داده شود در ولایت و حکومت علی (ع) به پنج وظیفه یا کارکرد مدیریت (برنامه ریزی، سازمان دهی، رهبری یا فرماندهی، هماهنگی و هدایت، کنترل و نظارت) توجه می شده است. لذا، ضمن طرح مواردی که در این وظایف یا کارکرد ها آمده، نمونه هایی از خطبه ها، نامه ها، و حکمت های امام علی (ع) و دیگر منابع مربوط انتخاب و مطرح شده است. در برنامه ریزی، به مواردی چون هدف، آینده نگری، مدیریت زمان، تداوم، استمرار برنامه ها، و انعطاف پذیری پرداخته شده است. سازمان دهی با تقسیم کار شروع شده و موضوع هایی همانند اطاعت و فرمان برداری، تفویض اختیار، تخصص و حیطه نظارت را دربر می گیرد. در رهبری، به ویژگی هایی از قبیل تقوا، علم و آگاهی، بردباری، انتقاد پذیری، عفو و بخشش، خود سازی، تواضع و فروتنی اشاره می شود. هماهنگی و هدایت، که چهارمین وظیفه است، به منافع وحدت و مضار تفرقه مربوط می شود و در آن مواردی مثل هدایت، انگیزش، تشویق، تنبیه، و روحیه مطرح می شود. پنجمین وظیفه یا کارکرد به کنترل و نظارت اختصاص دارد که پس از توضیحاتی درمورد ضرورت کنترل و نظارت دقیق و موثر و انجام اقدامات لازم، انواع تقسیم بندی هایی که در مدیریت (به ویژه مدیریت اسلامی) از آن به عمل آمده، بررسی می شود. ضمنا نتایج تحلیل محتوایی یافته ها در پایان هر بخش به صورت جدول و نمودار نشان داده شده است.
خلاصه ماشینی:
"پژوهشنامۀ علوی،پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی سال دوم،شمارۀ اول،بهار و تابستان 1390،صص 109-132 بررسی دیدگاه امام علی(ع)پیرامون وظایف مدیران سعید صیادی* محمد زند وکیلی** چکیده در این مقاله سعی بر آن است که نشان داده شود در ولایت و حکومت علی(ع)به پنج وظیفه یا کارکرد مدیریت(برنامهریزی،سازماندهی،رهبری یا فرماندهی،هماهنگی و هدایت،کنترل و نظارت)توجه میشده است.
با مطالعه و بررسی منابع موجود دربارۀ رهبری به 166 نمونه(جدول و نمودار شمارۀ 3)از سخنان ان حضرت اشاره شده است که پیش از بحث در ویژگیهای رهبری لازم است به ضرورت و جایگاه آن از منظر امام(ع)توجه شود: {aضرورتa} و انه لا بد للناس من أمیر بر أو فاجر:ناچار برای مردم امیری لازم است،خواه نیکوکار یا بدکار بادش(نهج البلاغه،1351:125).
دیدگاه امام علی(ع)دربارۀ کنترل و نظارت کنترل و نظارت،که آخرین وظیفه یا کارکرد مدیریت دانسته شده(البته در وظایف دیگر هم اعمال میشود)در پی این امر است که آیا در مسیر از پیش تعین شده(با توجه به ملاکها و معیارهای معین،از قبیل هزینۀ مدت زمان)به سوی هدف حرکت میکنیم یا خیر؟اگر پاسخ مثبت باشد،ادامه میدهیم و در غیر این صورت،سعی میکنیم انحرافات را اصلاح و مشکلات را برطرف کنیم.
در خصوص دیدگاه امام علی(ع)دربارۀ وظیفۀ رهبری و مؤلفههای آ در بخش سوم چنین نتیجهگیری میشود که بردباری،دوری از غرور،و اجرای عدالت و برابری بیش از مؤلفههای دیگر رهبری مورد توجه است،همانگونه که در این موارد حضرت میفرماید:تحمل و بردباری در سختیها پوشندۀ بدیهاست،یا خودبینی تباهی است،و:زیردستان را از عدل خودت مأیوس مساز."