چکیده:
این مقاله در پی شناخت جایگاه بخش نفت در تامین نهاده برای بخش های اقتصادی کشور و تغییرات آن در دهه های اخیر است. به این منظور، پیوندهای پیشین جزء و پیشین کل خالص نفت با دیگر بخش های اقتصادی کشور و همچنین تغییرات این پیوندها به کمک جدولهای داده- ستانده سال های 1365 و 1380 کشور مورد مطالعه قرار می گیرد. افزون بر این، با توجه به اطلاعات موجود نیز وضعیت این بخش در سال های 1344، 1348، 1352 و 1353 بررسی می شود. نتایج تحقیق حاکی از ارتباط بسیار ضعیف نفت به عنوان تامین کنندهی نهاده برای دیگر بخش های اقتصادی می باشد. اگر چه این روابط در دورهی 1365 تا 1380 اندکی بهبود یافته است، اما ضعف اولیهی آن از یک سو و تغییرات سریع تر دیگر بخش ها از سوی دیگر، سبب شده است تا جایگاه این بخش در تامین نهاده برای دیگر بخش ها همچنان ناچیز باشد و رتبهی آن در بین بخش های اقتصادی در سال 1380 در مقایسه با سال 1365 پایین تر آید.
This paper explores the importance of oil sector in providing input for economic sectors and also its changes during the last decades in Iran. To that end، the partial and total forward linkage between oil sector and other domestic production sectors as well as their changes are examined using the input-output tables of the years 1986 and 2001. And also based on the information on hand، performance of oil sector through the years 1965، 1969، 1973، and 1974 have been studied as well. Results of the research however، indicate a poor linkage between oil sector as an input provider and other economic sectors. Though this linkage has grown slowly from 1986 to 2001، due to its initial weaknesses as well as a faster growth in other sectors. The rank of oil sector among all other production sector in providing input has also dropped in 2001 compared to 1986.
خلاصه ماشینی:
"به این منظور،با استفاده از شاخصهای پیوندپیشین جزء و پیشین کل خالص نفت،تغییرات در سهم تولیدات نفتی مصرف شده درتولیدات داخلی و میزان محصولات بخشها در اثر یک واحد نفت تولید شده،تعیین و بادیگر بخشهای اقتصادی در سالهای 1365 و 1380 مقایسه میشود.
(به تصویر صفحه مراجعه شود) در پایان قابل ذکر است،به منظور بیشتر نمایان شدن تغییرات حاصل،انتظارمیرود تا اینگونه تحقیقات یک دورهی زمانی طولانیتری را مورد بررسی قرار دهند،اما به دلیل مشکلاتی چون فقدان ارزش تولیدات به قیمت ثابت برای بعضی از بخشهادر سالهای دهههای 1340،به ویژه برای بخشهای صنعت که بیشترین مصرفکنندگاننفت خام و گاز طبیعی هستند؛ناهمسانی شدید جدولهای سالهای مختلف وتخصیص نیافتن بخش قابل ملاحظهای از هزینههای واسطهای بعضی از جدولها در بینبخشهای مختلف اقتصادی که موجب پایین آوردن دقت در محاسبات و نتایج تحقیقمیشود،سبب شده است تا از جداول سالهای 1344،1348،1352 و 1353 درمحاسبهی شاخص پیوند پیشین کل صرفنظر شود.
(به تصویر صفحه مراجعه شود) {Eمأخذ:یافتههای تحقیقE} برای بررسی بیشتر این شاخصها،مقدار تولیدات بخش استخراج نفت خام و گازطبیعی به قیمت ثابت سال 1376 مورد توجه قرار گرفته است.
بااینحال،رشد بیشتر این سهمدر بعضی از بخشهای اقتصادی از یک طرف و به ویژه پایین بودن مقدار این سهم درسال 1365 از سوی دیگر سبب شد تا رتبهی بخش نفت خام و گاز طبیعی از لحاظشاخص ارتباط پیشین جزء،در سال 1380 با یک درجه تنزل در ردیف 26 قرار گیرد."