چکیده:
قرآن کریم کلام پروردگار متعال و دارای محکم و متشابه و ظاهر و باطن است و برای دستیابی به بخشی از معانی باطنی و معارف عمیق آن، نیازمند به تبیین نبیاکرم(ص) است. از اینرو، یکی از شئون آن حضرت تبیین و تفسیر قرآن کریم بوده است. ولی آیا خدای متعال پس از رسول خدا(ص) نیز برای کتابش مفسرانی را برگزیده است تا معانی باطنی و معارف عمیق آیات را برای بندگانش بیان کنند یا خیر<FootNote No="1" Text="وصول: 13/4/1388 ؛ تصویب: 31/5/1388."/>؟ در این مقاله با استناد به آیات و روایات اثبات میشود که بعد از رسول خدا(ص) نیز دوازده نفر از اهلبیت آن حضرت، مفسران برگزیدة خدا و مصون از خطا بودهاند و هر معنایی را که برای آیات بیان کردهاند حق، مطابق با واقع و عینا همان معنایی است که خدای متعال از کتابش اراده فرموده است. سپس به نمونهای از تفسیر آنان اشاره شده و به این نکته توجه داده میشود که بخش عظیمی از تفسیرهای آنان به ما نرسیده است و بخشی ازتفسیرهایی که از آنان نقل و به ما رسیده است، سند معتبر ندارد. ولی دانش و توان تفسیری آنان، از آثار تفسیری نقل شده از آنان و حتی از تفسیرهایی که بیان کردهاند و به ما نرسیده است، بسیار عمیقتر و گستردهتر است.
خلاصه ماشینی:
ولي آيا خداي متعال پس از رسول خدا(ص) نيز براي كتابش مفسراني را برگزيده است تا معاني باطني و معارف عميق آيات را براي بندگانش بيان كنند يا خير ؟ در اين مقاله با استناد به آيات و روايات اثبات ميشود كه بعد از رسول خدا(ص) نيز دوازده نفر از اهلبيت آن حضرت، مفسران برگزيدة خدا و مصون از خطا بودهاند و هر معنايي را كه براي آيات بيان كردهاند حق، مطابق با واقع و عينا همان معنايي است كه خداي متعال از كتابش اراده فرموده است.
اين مطلب روشن و مورد اتفاق مسلمانان است، ولي آيا بعد از رسول خدا(ص) نيز مفسراني برگزيدة خدا، آگاه به همة معاني قرآن، توانا بر تفسير تمام آيات و معاني و معارف آن وجود داشتهاند كه هر تفسير و معنايي را كه براي آيات بيان كنند مطابق واقع و مورد تأييد و امضاي خداي متعال باشد يا خير؟ در اين مطلب اختلاف وجود دارد: شيعه به آن اعتقاد دارد و اهل تسنن مخالف آن است.
با رجوع به نصوص امامت (مجلسي، بحار الانوار 1403: 36/226-37؛ بخاري، صحيح البخاري1406: 8/127؛ نيشابوري، صحيح مسلم بي تا: 3/6، 4؛ ابن حنبل، مسند احمد بن حنبل بي تا :5/86-90، 92-94، 97-101، 106، 108 ؛ سجستاني، سنن ابي داود1410: 2/309؛ حاكم نيشابوري، المستدرک علي الصحيحين بيتا: 618 617/3) معلوم ميشود كه بعد از رسول خدا(ص) مفسران برگزيده همان دوازده نفري هستند كه پيامبر(ص) به فرمان باري تعالي آنان را جانشين خود قرار داده و به امت معرفي كرده است و يكي از ابعاد جانشيني آنان از رسول خدا(ص) تبيين و تفسير قرآن است.