چکیده:
مروری بر نظریه های عرفی شدن نشان می دهد که این تئوری ها کمتر به تاثیر مناسـبات فزاینده جهانی بر عرفی شدن مردم جهان پرداخته اند. با توجه به این مطلب ، این مقالـه کوشیده است رابطه جهانی شدن فرهنگی و عرفی شدن مردم کشـورهای جهـان را بـا توجه به متغیرهای زمینه ای اثرگذار بر این رابطه مورد بررسی قرار دهد. این متغیرهای زمینه ای عبارت اند از: سنت های مذهبی غیر اسلامی ، سطح توسـعه یـافتگی ، تنوعـات قومی ، زبانی و مذهبی . نتایج مطالعه حاضر نشان داد که جهانی شدن فرهنگـی رابطـه مستقیم و مثبتی با عرفی شدن مردم جهان دارد. البته با در نظر گرفتن سهم کنترلی سایر متغیرهای منتج از نظریه های رقیب (نظریه نوسازی و نظریه بازارهای مذهبی ) این اثـر به میزان قابل توجهی کاهش یافت . یافته های دیگر مطالعه حاکی از آن بـود کـه اثـر جهانی شدن فرهنگی در کشورهای اسلامی ، اثری غیر عرفـی کننـده و در کشـورهای غیراسلامی اثری عرفی ساز از خود نشان می دهـد. هـم چنـین مشـخص گردیـد کـه جهانی شدن فرهنگی در کشورهایی که از نظر قـومی متنـوع مـی باشـند، بـه نسـبت کشورهایی که از نظر قومی همگون هستند، اثر عرفـی کننـده بیشـتری دارد. مطالعـه حاضر با یافته خلاف انتظاری نیز روبه رو گردید. یافتـه هـای مطالعـه نشـان داد کـه جهانی شدن فرهنگی کاملا مخالف انتظارات نظری مطالعـه ، در جـوامعی کـه از نظـر مذهبی همگون می باشند، اثر عرفی ساز بسیار بیشتری به نسبت جوامع ناهمگون مذهبی دارد.
خلاصه ماشینی:
"با توجه به مطالب یادشده ، در این مطالعه قلمروهـای مختلـف فرهنگـی ، اجتمـاعی ، سیاسی و اقتصادی مورد بررسی قرار گرفت و ماحصل آن تعیین کننـده بـودن عوامـل و بسترهایی بود که در ذیل به آن ها اشاره می شود: سنت های فرهنگی ـ مذهبی غالب همان گونه که برخی از صاحب نظران یادآور شده اند سنت های فرهنگی بـه عنـوان یـک کل واحد و مرکزیت یافته ، واجد اثرهای علی مشخصی هستند که مهم ترین آن ها تلقـی متفاوت از رابطه بین خدا و انسان ، فرد و گـروه ، دولـت و شـهروندان ، زن و شـوهر و...
با توجه به داده های این پژوهش ، کشورهای مختلف را از نظر تنوع زبانی به دو گروه همگون و ناهمگون دسته بندی کرده و اثر جهانی شدن فرهنگی را بر عرفـی شـدن افراد در هریـک از ایـن جوامـع آزمـودیم کـه نتـایج آن در جـدول شـماره ٥ مـنعکس گردیده است .
رگرسیون عرفی شدن فردی بر متغیرهای مستقل تحقیق به تفکیک جوامع همگون و ناهمگون از نظر زبانی <رجوع شود به تصویر صفحه> </رجوع شود به تصویر صفحه></رجوع شود به تصویر صفحه> فرضیه ٦ این تحقیق مدعی بود که اثر جهانی شدن فرهنگی بر عرفـی شـدن افـراد در کشورهایی که از تنوع مذهبی بالایی برخوردارند، بیشتر از کشورهایی است کـه دارای تنوع مذهبی پایینی هستند.
در پایان بایستی خاطرنشان کرد که مطالعه حاضر هر چند بنا بـه ماهیـت روشـی کـه بـرای پـژوهش خـود برگزیـده اسـت ، بـه دنبـال کشـف روابطـی عـام میـان متغیرهـای جهانی شدن فرهنگی ، عرفـی شـدن فـردی و متغیرهـای زمینـه ای بـوده اسـت ، امـا نتـایج به دست آمده از این مطالعه ، دلالت هایی نیز برای جامعه ایران دارد که بایسـتی از طریـق مطالعات کیفی مورد وارسی قرار گیرد."