چکیده:
به رغم اینکه اهدای جنین یکی از روش های درمان ناباروری در ایران شناخته شده و در این خصوص، قانون نحوه اهدای جنین به زوجین نابارور و آیین نامه اجرایی مربوط به آن تصویب شده است، اما در زمینه های مختلف از جمله ماهیت حقوقی اهدای جنین و به تعبیری، روابط قانونی طرفین این پدیده، ناقص به نظر می رسد. به همین دلیل، تفاسیر مختلف و گاه متناقضی از اهدا و واگذاری جنین صورت گرفته است. در راستای رفع ابهام و در جهت سامان دادن و تنظیم روابط حقوقی میان طرفین این نهاد، با توجه به مبانی نظری و واقعیت های اجتماعی، در این مقاله تلاش شده است که «واگذاری جنین از سوی صاحبان گامت» و ماهیت حقوقی آن با مقایسه و تطبیق با عقد صلح، عقد وکالت، عقد هبه و قرارداد مشخص گردد.
Though the embryo donation is recognized as one of the methodsof infertility remedy، and the Act of donation way of embryo to an infertile couple has been approved in Iran، it seems that the Act is imperfect in various fields، as an example the legal nature of embryo donation. There have been suggested various and sometimes contradictory interpretations on embryo donation. Therefore، for removal of the ambiguity and also to settle and arrange the legal relations
between the parties of this position، in this article، the embryo assigned by the owners of gamete and its legal nature in comparison with contract of settlement، contract of mandate، contract of donation and private contracts، have been examined. Consequently، the legal relations and rights and duties of the parties shall be specified.
خلاصه ماشینی:
در راستای رفع ابهام و در جهت سامان دادن و تنظیم روابط حقوقی میان طرفین این نهاد،با توجه به مبانی نظری و واقعیتهای اجتماعی،در این مقاله تلاش شده است که«واگذاری جنین از سوی صاحبان گامت»و ماهیت حقوقی آن با مقایسه و تطبیق با عقد صلح،عقد وکالت،عقد هبه و قرارداد خصوصی موضوع ماده 10 قانون مدنی و نیز نهادهای حقوقی دیگر،مانند:اعراض و اذن مورد بررسی و تحلیل قرار گیرد تا از این رهگذر،روابط قانونی و در نتیجه،حقوق و تکالیف طرفین این نهاد مشخص گردد.
صاحبان گامت1-در اینجا برای مثال،زن و شوهر-تخمک2و اسپرم3را جهت تشکیل جنین4،واگذار کنند،آیا میتوان چنین واگذاری را در قالب عقد معینی دانست یا باید آن را قراردادی بر مبنای تراضی اطراف،یعنی موضوع ماده 10 قانون مدنی تلقی کرد؟بدین جهت،در این مبحث،واگذاری جنین با نهادهای حقوقی مشابه مانند:عقد صلح،عقد وکالت و عقد هبه مورد مقایسه قرار میگیرد.
با توجه به اینکه«در فقه امامیه همه عقود بینام را در قالب عقد صلح ریخته» (جعفری لنگرودی،1354،ص 122)و از سویی،در حقوق ایران،صلح بدوی که در مقام معامله باشد،پذیرفته شده است و در نتیجه،میتوان هر نوع عمل حقوقی را در قالب آن انجام داد و تعهداتی که انسان به ارادۀ خود محقق میسازد،به هر صورت که باشد،اعتبار دارد و باید مورد حمایت قانونی قرار گیرد،صاحبان گامت میتوانند جنین تکون یافته از اسپرم و تخمک را در قالب عقد صلح به مرکز تخصصی درمان ناباروری صلح کنند.