چکیده:
در سالهای اخیر، بهویژه از دهه سوم انقلاب اسلامی، جریانی با عنوان «فمینیسم» در ایران ظهور یافته و حامیانی را به گرد خویش جمع نموده است. در یک دستهبندی کلی، میتوان این نحله فکری را به دو طیف لائیک و روشنفکران دینی تقسیم نمود. از آنرو که در ایران گروه دوم غالبند، این مقاله صرفا بر این موضع فکری تمرکز یافته است. آنها با استفاده از متون دینی، بهویژه با بهرهگیری از اصل برابری تمام افراد بشر در قرآن، مردسالاری و تبعیض جنسی را مردود دانسته و خواستار برابری زن و مرد هستند. لیکن در مقابل این جریان، عالمان سنتی، به اعتراض و مخالفت برخاسته و موضع و نگرش فمینیستها را نسبت به زنان برنتافتهاند.اکنون سؤال اصلی مقاله این است که «فمینیستهای نواندیش دینی چه موضع یا نگرشی نسبت به زن اتخاذ کردهاند که عالمان سنتی تاب نیاورده، آنها را به طور جدی مورد نقد و اعتراض قرار دادهاند؟» فرضیة تحقیق حاضر نیز از این قرار است: «تفسیر متفاوت فمینیستهای نواندیش دینی از "زن" و استناد آنها به متون دینی به طور متمایز از عالمان سنتی، آنها را به اعتراض و نقد جدی از فمینیستها سوق داده است.»
خلاصه ماشینی:
»بدین ترتیب،هدف اصلی این مقاله،بررسی نوع نگاه فمینیستهای نواندیش دینی به دین و حقوق زن و ارزیابی دلایل ناکامی آنها در همسویی با تفاسیر سنتی است.
تفسیر این رویکرد از دین،بر پایه امتزاج میان اندیشههای فمینیستی و هویت دینی و تحلیل متنمحور از متون مقدس اسلامی قرار دارد.
بدینترتیب،برداشت آنها در ایران،برداشتی منحصر به فرد است و نشاندهنده تلاش این گروه برای امتزاج مفاهیم فمینیستی با اندیشههای دینی حاکم بر جامعه ایران میباشد.
بنابراین،میتوان چنین نتیجه گرفت که تفسیر دینی فمینیسم در ایران،چندان محدودکننده محتوای آن نیست؛به بیان دیگر،این امر به هیچ روی به معنای آن نیست که این جریان،تمامی آرمانها و راهکارهای خود را از اسلام گرفته است.
4. مشارکت سیاسی و اجتماعی زنان گرچه برخی از فمینیستها اعتراف میکنند که نهضت اسلامی،موقعیت زنان را بهبود بخشیده است-برای مثال،هاله افشار به این امر اذعان دارد که احیای اسلام پس از پیروزی انقلاب اسلامی در ایران واقعا یک«نعمت الهی»بوده است که در متن آن،زنان ایرانی در مقابل به انزوا کشیده شدن سیاسی،قانونی و اقتصادی مبارزه کردهاند و در تمام این ابعاد،استدلال زنان مسلمان متکی بر تعالیم اسلام،شریعت قرآنی و سنت و سیره پیامبر صلی الله علیه و آله است.
&%02521HSBG025G% از نظر بسیاری از اندیشمندان منصف،که نگارندگان این مقاله نیز در زمره آنند، اصولا فمینیستها نمیتوانند پاسخگوی خواستههای زنان مسلمان باشند؛زیرا از یک سو،مبانی و اصول اندیشههای آنها،به ویژه درباره زن،با پایههای فکری و فلسفی فقها و اندیشمندان بزرگ اسلامی همچون امام خمینی(ره)،آیت الله خامنهای،شهید مطهری،آیت الله طباطبایی،آیت الله مصباح و...