چکیده:
ﻓﺮﻫﻨﮓ ﻏﺬاﻳﻲ ﻣﺮدم اﻳﺮان از ﺟﻤﻠﻪ ﻣﻘﻮﻻﺗﻲ از زﻧﺪﮔﻲ روزاﻧﻪ اﻳﺮاﻧﻴﺎن اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎ وﺟﻮد رﺳﻤﻲ ﺷﺪنﻣﺬﻫﺐ ﺗﺸﻴﻊ در اﻳﺮان ﺻﻔﻮی، ﺑﺎ ﺗﺤﻮﻟﻲ ﭼﺸﻤﮕﻴﺮ ﻣﻮاﺟﻪ ﻧﺸﺪه و در واﻗﻊ، ﺗﺸﻴﻊ، ﻋﺎﻣﻞ اﻳﺠﺎد ﺗﻐﻴﻴﺮیدﻳﻦ-ﺑﻨﻴﺎد در ﺧﻮرد و ﺧﻮراک روزاﻧﻪ ﻣﺮدم ﻋﺎدی اﻳﺮان در اﻳﻦ دوران ﻧﺒﻮده اﺳﺖ؛ ﺑﺎ اﻳﻦ ﺣﺎل در ﻛﻨﺎرﺗﻮﺻﻴﻪﻫﺎی ﻋﻤﻮﻣﻲ اﺳﻼم درﺑﺎره آداب اﻻﻛﻞ و ﺷﺎﻳﺴﺖ و ﻧﺸﺎﻳﺴﺖﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ اﻧﺘﻈﺎر ﻣﻲرﻓﺖ ﻣﺆﻣﻨﺎن دررﻓﺘﺎرﻫﺎی ﺗﻐﺬﻳﻪای ﺧﻮد ﺑﻪ ﻛﺎر ﺑﻨﺪﻧﺪ، ﺑﺮﺧﻲ آﻣﻮزهﻫﺎی ﺷﻴﻌﻲ، ﺧﺎﺻﻪ در ﻣﻨﺎﺳﺒﺖﻫﺎی زﻣﺎﻧﻲ ﻣﺬﻫﺒﻲ،ﭘﺎرهای از رﻓﺘﺎرﻫﺎی ﺗﻐﺬﻳﻪای ﻣﺮدم اﻳﺮان ﺻﻔﻮی_ﻗﺎﺟﺎری را ﺷﻜﻞ داده ﻳﺎ دﺳﺖﻛﻢ از ﺑﺮﺧﻲ ﺟﻬﺎت،ﺗﻨﻈﻴﻤﺎت ﻣﻌﻴﻨﻲ را در اﻳﻦ رﻓﺘﺎرﻫﺎ ﻣﻮﺟﺐ ﺷﺪه اﺳﺖ. ﺑﻨﺎ ﺑﺮ ﺑﺮرﺳﻲ ﺣﺎﺿﺮ، اﻏﻠﺐ اﻳﻦ آﻣﻮزهﻫﺎ ﺑﺮﺧﺎﺳﺘﻪ ازﺳﻨﺖ ﻋﻤﻮﻣﻲ اﺳﻼﻣﻲ اﺳﺖ و ﺗﻐﻴﻴﺮات ﻣﺒﺘﻨﻲ ﺑﺮ آﻣﻮزهﻫﺎی ﺷﻴﻌﻲ، ﻋﻤﺪﺗﺎ در ﻣﺮاﺳﻢ اﻃﻌﺎم ﻋﻤﻮﻣﻲ و ﻧﺬرﻫﺎ در ﻣﻮﻗﻌﻴﺖﻫﺎی زﻣﺎﻧﻲ ﻳﺎ ﻣﻜﺎﻧﻲ ﺷﻴﻌﻲ و ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﺎ روﻳﻜﺮد دﻳﻨﻲ ﻋﺎﻣﻴﺎﻧﻪ ﺟﻠﻮهﮔﺮ ﺷﺪه اﺳﺖ.
خلاصه ماشینی:
"اﺣﺎدﻳﺚ و رواﻳﺎت ﺣﻔﻆ اﻟﺼﺤﻪای و ﻃﺒﻲ ﺷﻴﻌﻲ ﺑﺴﻴﺎری وﺟﻮد دارد ﻛﻪ در اﻧﺒﻮﻫﻲ از آﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﺗﻮﺻﻴﻪﻫﺎی ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن درﺑﺎره ﺧﻮردن ﻣﻮاد ﻏﺬاﻳﻲ ﻣﺨﺘﻠﻒ و ذﻛﺮ ﺧﻮاص و ﻣﻨﺎﻓﻊ ﻫﺮ ﻳﻚ از آﻧﻬﺎ ﺑﻪﺗﻔﺼﻴﻞ ﭘﺮداﺧﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ و ﺗﺮدﻳﺪی ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﺑﺴﻴﺎری از آﻧﻬﺎ در ذﻫﻦ و زﺑﺎن ﻋﺎﻣﻪ ﻣﺮدم ﻧﻴﺰ ﺣﻀﻮر داﺷﺘﻨﺪ و آﻧﭽﻪ ﭘﮋوﻫﻨﺪﮔﺎن ﻓﺮﻫﻨﮓ ﻋﺎﻣﻴﺎﻧﻪ در آﺛﺎر ﺧﻮد در اﻳﻦﺑﺎره از زﺑﺎن ﻋﻮام آوردهاﻧﺪ، ﺗﺎ ﺣﺪ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻬﻲ در ﻫﻤﻴﻦ ادﺑﻴﺎت ﺗﻌﻠﻴﻤﻲ رواﻳﻲ ﺷﻴﻌﻲ رﻳﺸﻪ دارد، ﺑﻪوﻳﮋه ﺑﺎ روﻳﻜﺮد اﺧﺒﺎری ﻋﻠﻤﺎ و ﻣﺤﺪﺛﺎن ﻋﺼﺮ ﺻﻔﻮی و ﺑﻌﺪ از آن ﻛﻪ ﺷﻤﺎر ﺑﺰرﮔﻲ از اﻳﻦ رواﻳﺎت، ﺣﺘﻲ درﺑﺎره ﺗﻌﺪاد ﻟﻘﻤﻪﻫﺎ و ﺷﻤﺎر دﻓﻌﺎت ﺟﻮﻳﺪن ﻫﺮ ﻟﻘﻤﻪ در ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﺗﻌﻠﻴﻤﻲ دﻳﻨﻲ آﻣﺪه ﺑﻮد.
ﻣﻨﺎﺳﺒﺎت دﻳﻦ ﺑﺎ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﻏﺬاﻳﻲ ﻣﺮدم اﻳﺮان در دوران ﺻﻔﻮی-ﻗﺎﺟﺎری /531 ﺧﻮراکﻫﺎی ﻧﺬری ﭼﻴﺪه ﻣﻲﺷﺪ، در ﺣﺼﻮل ﺣﺎﺟﺎت ﺑﺴﻴﺎر ﻣﺆﺛﺮ اﻧﮕﺎﺷﺘﻪ ﻣﻲﺷﺪ و اﻏﻠﺐ آﻧﻬﺎ ﺑﺎ ﺗﺸﺮﻳﻔﺎت دﻳﻨﻲ و ﻧﻴﺰ ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺟﺎدوﻳﻲ ﻫﻤﺮاه ﺑﻮدﻧﺪ.
631/ ﺗﺎرﻳﺦ و ﺗﻤﺪن اﺳﻼﻣﻲ، ﺳﺎل ﻫﻔﺘﻢ، ﺷﻤﺎره ﭼﻬﺎردﻫﻢ، ﭘﺎﻳﻴﺰ و زﻣﺴﺘﺎن 0931 وﺟﻪ از اﺛﺮﮔﺬاری آﻣﻮزهﻫﺎی دﻳﻨﻲ ﻫﻢ ﺑﻮده ﻛﻪ ﺑﺎرزﺗﺮﻳﻦ و ﭘﺮداﻣﻨﻪﺗﺮﻳﻦ ﺣﻮزه دﺧﺎﻟﺖ دﻳﻦ در ﺗﻐﺬﻳﻪ روزاﻧﻪ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن را ﺷﻜﻞ داده و ﺟﻨﺒﻪﻫﺎی ﺗﻮﻟﻴﺪی و درآﻣﺪی و ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﻠﻲ اﻗﺘﺼﺎدی زﻧﺪﮔﻲ روزاﻧﻪ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن را ﻧﻴﺰ ﺗﺤﺖﺗﺄﺛﻴﺮ ﻗﺮار داده اﺳﺖ، ﭼﻨﺎن ﻛﻪ ﺑﻨﺎ ﺑﺮ اﺣﻜﺎم ﺷﺮع ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن در ﺗﻮﻟﻴﺪ و ﺧﺮﻳﺪ و ﻓﺮوش ﻛﺎﻻﻫﺎی ﺣﺮام ﭼﻮن ﺷﺮاب و ﮔﻮﺷﺖ ﺧﻮک وارد ﻧﻤﻲﺷﺪهاﻧﺪ."