چکیده:
«شعائثر» در لغت جمع «شعیره» بهمعنای علامت حسّی و روشن برای چیزی است
و «شعائرالله» بهمعنای علامتی ظاهری است که یاد خدا را در جانها تثبیت میکند.
خاستگاه تشریع, تعظیم شعائر و لزوم آن» آیة ۳۲ سوره حج است. راز اصلی تعظیم
آن. همانا زنده نگهداشتن یاد خدا و به تبع آن دین الهی در سطح جامعه و جانهای
انسانها است؛ زیرا انسانها غالبا از طریق حواس و به طور خاص از راه مشاهده. متاثر
میشوند. از سوی دیگرء لزوما مصادیق شعائر منحصر در مناسک حج که در آیات الهی
آمده است. نمیباشد؛ بلکه میتواند شامل اموری گردد که علامتی حسی و عینی برای
تثبیت یاد حق در قلبها است؛ چنانکه با مساویدانستن «شعائر» و «حرمات» الهمی
میتوان دامنه شعائر الهی را توسعه داد؛ همانگونه که در لسان روایات چنین توسعهای
مشاهده میشود. اما این بدان معنا نیست که تعیین موارد آن به دست عرف باشد. لذا
در غیر موارد منصوص و اموری که شعائربودن آنها بقینی نیست. باید به مقدار متیقن
اکتفا نمود. در غیر این صورت. چه بسا به خرافات و بدعت در دین, منجر شود.
The word sha'ā'ir (rituals) in its literal sense is the plural of sha‘irah، meaning a palpable and evident sign of something، and "rituals of God" means apparent signs that make remembrence of Allah firm in the hearts. The decree of rituals، giving high importance to rituls and the necessity to perform them are confirmed in the Qur'anic verse 32 – Surah Hajj، Pilgrimage. Giving high importance to rituals is intended to preserve rememberance of Allah which، in turn، leads to the preserving of divine religion in society and deepening it in man's heart، because people are often inflnenced by the senses and through observation. The senses of rituals are not necessiraly limited to hajj rites referred to in the Qur’anic verses، rather they may include the practices that are palable and irreplaceable signs which deepen the rememberence of the Truth in the hearts. Also when by "the sacrted things of God" we mean rituals، the domain of divine rituals will cover a broader area. This coverage of meaning is noticed in the contents of the narrations. But this does not mean that its instances are determined by common law. Therefore، in case of the practices which are not stated in holy texts and there is uncertainty about their being rituals only those which are confirmed will do. Otherwise، they lead to the spread of superstitions and innovations.
خلاصه ماشینی:
همچنین در کلمات فقها فراوان به چشم میخورد که به وجوب تعظیم شعائرالله و یا استحباب آن حکم نمودهاند؛ چه اینکه عموم آنها به حرمت اهانت به آن، حکم کردند و به واسطه این قاعده عام فقهی در بسیاری از مصادیق، این حکم را جاری ساختند؛ اگر چه غالب آنان به نحوة استدلال اشاره نکردند که چگونه میتوان حکم وجوب یا رجحان را از بیان قرآن یا روایات در مورد شعائر استفاده نمود؟ ماهیت شعائر چیست و شامل چه اموری میشود 117 ؟ سخنان حکیمانه بنیانگذار انقلاب اسلامی؛ امام خمینی1 که حکمت برپایی نهضت اسلامی را با اقامه شعائر دینی برابر میدانست، خود دلیل روشنی بر اهمیت و ضرورت این مسأله است.
تا کنون مشخص شد که میتوان دامنه مصادیق «شعائر» را که در قرآن کریم، منحصر به مناسک حج بوده است به کمک عنوان «حرمات» توسعه بخشید، اما عمدهترین بحثی که در این بخش، وجود دارد، این مطلب است که آیا شعائر دینی، توقیفی بوده و منحصر در مصادیقی است که در قرآن کریم و کلمات ائمه: وارد شده است یا اینکه علاوه بر آن میتوان از مصادیقی که قرآن کریم و روایات، آنها را از جمله شعائر برشمردند، تجاوز نمود و مواردی را که به نظر عرف از شعائر به حساب میآید را نیز در زمره آن قرار داد؟ امروزه بسیاری از امور به مناسبت شرايط خاص جامعه اسلامی، جعل شده است و به طور قهری از شعائر به حساب آمده است.