چکیده:
این مقال به بررسی چگونگی نیل به قرب الهی میپردازد. از آموزههای دینی به دست میآید که انسانها با سعی و تلاش مضاعف میتوانند مسیر قرب و کمال را طی نمایند و به فلاح و رستگاری نایل آیند. هرچند تلاش اندک نیز به همان میزان انسان را به کمال میرساند. از منظر امام سجاد علیهالسلام، برای نیل به قرب و رستگاری، انسان نیازمند همسفرانی با ویژگیهای زیر میباشد: با سرعت حرکت کنند، مستمرا این مسیر را طی کنند. اهل عبادتهای شبانهروزی باشند، و اهل خشیت باشند. راهکار نیل به حالت خشیت در برابر خدای متعالی این است که به ضعف و ناتوانی خویش در برابر عظمت و جلال خدای متعال همواره اذعان کنیم.
خلاصه ماشینی:
"در حالی که عبادتهای طولانی و طاقتفرسای آن حضرت به گونهای بود که وقتی امام سجاد علیهالسلام نوشتاری گردآمده از احوالات و عبادتهای آن حضرت را به دست گرفت و اندکی از آن را خواند، با ناراحتی آن را کنار نهاد و فرمود: «من یقوی علی عبادة علیبن ابیطالب علیهالسلام»؛ 2 چه کسی قدرت بر انجام عبادت امیرمؤمنان علیهالسلام را دارد؟ گرچه از روایات و آموزههای دینی استفاده میشود که راه آخرت طولانی و پرفراز و نشیب است، اما انسان با سعی و تلاش و خودسازی میتواند آن راه را طی کند و به سلامت به مقصد برسد.
از اینرو، حضرت در این مناجات به همسفران و پیشگامانی که پیشاپیش دیگران در مسیر سلوک الیالله در حرکتند و راه را خوب میدانند و گفتار و حرکات آنان برای دیگران الگوست، توجه داده و میفرمایند: «الحقنا بعبادک الذین هم بالبدار 3 الیک یسارعون 4 وبابک علی الدوام یطرقون، وایاک فی اللیل والنهار یعبدون، وهم من هیبتک مشفقون»؛ خدایا ما را به آن بندگان برگزیدهات ملحق فرما که با سرعت به سوی تو مبادرت میجویند و پیوسته حلقه بر در تو میکوبند و شب و روز تو را پرستش میکنند و از هیبت و عظمتت ترسان و هراساناند.
دلیل اینکه چرا خداوند دوست میدارد که بندگان او در هر حال از او خشیت داشته باشند، این است که هرکس در برابر موجود دارای عظمت فوقالعاده قرار گیرد و درک کند که در برابر چه کسی قرار گرفته، حالت انفعالی در او پدید میآید که در عربی از آن به «هیبت» و یا «خشیت» تعبیر میگردد."