جایگاه و نقش آل زبیر در تاریخ اسلام

بررسی ویژگی های خاندان سرشناس و حدیث گرای بنی زبیر به پژوهشگران تاریخ و فقه، کمک می کند تا با چگونگی شکوفایی و افول این دودمان و نقش ایشان در جریان های تاریخی و فقهی آشنا شوند. آل زبیر از خاندان هایی بسیار مشهور در تاریخ اسلام هستند. ایشان فعالیت خود را با تلاش برای رسیدن به خلافت آغاز کردند و هم زمان به نشر احادیث پرداختند. بیشتر روایت های ایشان، تلاشی بود برای جلوه بخشی به این خاندان و موثر نشان دادن نقش زبیریان در تاریخ صدر اسلام. این پژوهش به بررسی ویژگی های خاندانی این تبار، فعالیت ها و روابط ایشان با علویان، امویان و عباسیان می پردازد.

"3 مادر او،صفیه دختر عبد المطلب4 بود و وی پسر عمه حضرت رسول صلی الله علیه و اله و سلم شمرده می‌شد. 45 ابن سعد،شمار فرزندان زبیر را بیست نفر می‌داند،اما بررسی منابع تاریخی،نشان می‌دهد که زبیر بیست و دو فرزند دارد:عبد الله،عاصم،عروه،منذر،مهاجر، خدیجه کبری،ام حسن و عایشه که مادرشان اسماء دختر ابو بکر بود. 236 افراد مشهور این تیره عبارتند از:1-منذر که شوهر فاطمه دختر امیر المؤمنین علی علیه السلام بود و از ایشان دارای دو پسر به نام‌های عثمان و کبره237 یا کثیره238 یا کنده239 شد. 244 ط)جعفر فرزند دیگر زبیر است که بعد از وفات پیامبر صلی الله علیه و اله و سلم به دنیا آمد و از عروة کوچکتر بود. به همین سبب ایشان کوشیدند با برجسته‌نمایی نقش زبیر در تاریخ اسلام و متمایل کردن عایشه همسر پیامبر صلی الله علیه و اله و سلم به خود،زمینه تأسیس حکومت را فراهم سازند. با توجه به شمار راویان این طایفه می‌توان گفت،ایشان حتی از خاندان پیامبر صلی الله علیه و اله و سلم؛یعنی بنی هاشم در نقل روایت پیشی گرفتند. 376 در حالی که در رد این گزارش‌ها،روایت‌هایی از حضرت علی علیه السلام و ابن عباس وجود دارد که در آنها بیان می‌شود که در بدر عمامه فرشتگان به رنگ سپید بود. ر. ک:ابن حجر،پیشین،ج 2،ص 461؛ابن کثیر،پیشین،ج 5،ص 175؛ذهبی، پیشین،ج 2،ص 171؛ابو الفرج اصفهانی،مقاتل الطالبین،پیشین،ص 28؛منهاج السراج،طبقات ناصری،تحقیق عبد الحی حبیبی،چاپ اول،تهران:دنیای کتاب،1363،ج 1،ص 90،شمار احادیث زبیر از پیامبر صلی الله علیه و اله و سلم را سی و هشت حدیث می‌داند."