چکیده:
پس از پشت سر گذاشتن دوران مسئولیت کیفری مادی عینی که ویژگی اصلی آن عدم توجه به رابطه خاص ذهنی و قوای عقلی مرتکب بود و به صرف ایجاد نتیجه مجرمانه در عالم خارج بر مرتکب آن مجازات تحمیل می گشت، همواره تقصیر و عنصر روانی رکن اصلی مسئولیت کیفری بوده است. با این حال حقوق کیفری مدرن با در نظر گرفتن تحولات جامعه و برخی ملاحظات گونه ایی از مسئولیت کیفری را به رسمیت شناخته است که در آن نیازی به اثبات عنصر تقصیر نمی باشد و صرف اثبات رابطه سبیت بین رفتار مجرمانه و نتیجه آن با مرتکب برای تحمیل مجازات کافی دانسته شده است. با توجه به نکته، در این نوع مسئولیت رفتار مرتکب باید ناشی از قوای سالم عقلی و با اراده سالم ارتکاب یافته باشد و در این صورت نیازی به اثبات عنصر تقصیر و سوء نیت نمی باشد. اگرچه درباره این نوع از مسئولیت کیفری گفته شده که باعث بالا بردن استانداردهای مراقبت و تسهیل در اثبات برخی از جرائم شده است اما از انتقاد حقوق دانان مصون نماده است؛ از مهم ترین این انتقادات ناعادلانه بودن و از بین بردن حقوق دفاعی متهم است
خلاصه ماشینی:
"دیدگاههای حقوقی،فصلنامه دانشگاه علوم قضایی و خدمات اداری، سال پانزدهم،شمارههای 51 و /52(صص 123-136) بررسی مسئولیت مطلق در حقوق کیفری آیت الله خلیل قبلهای1 حیدر فرهمندفر2 چکیده: {IBپس از پشت سر گذاشتن دوران مسئولیت کیفری مادی عینی که ویژگی اصلی آن عدم توجه به رابطه خاص ذهنی و قوای عقلی مرتکب بود و به صرف ایجاد نتیجه مجرمانه در عالم خارج برمرتکب آن مجازات تحمیل می گشت،همواره تقصیر و عنصر روانی رکن اصلی مسئولیت کیفری بوده است.
بنابراین براساس قانون و رویه قضایی در نظام حقوقی ایران نیز جرایمی بدون تقصیر وجود دارد که تحقق آنها نیازی به ایجاد رکن روانی و رابطه ذهنی خاص بین مرتکب و رفتار مجرمانه ندارد و مرتکب با داشتن اهلیت جزایی یعنی همان قابلیت تحمل آثار رفتار مجرمانه مسئولیت کیفری خواهد داشت.
همان طور که برخی از حقوقدانان نیز تأکید نمودهاند ضرورتهای جدید اجتماعی و مشکلاتی در زمینه اثبات عنصر معنوی و الزام به رعایت استانداردهای کاری قانونگذاران را برآن داشته است تا برخلاف جرایم سنتی که مبنی برعنصر معنوی می باشند جرایم با مسئولیت مطلق را پیشبینی نمایند و علیرغم انتقاداتی که به این دسته از جرایم وارد شده است از جمله ناعادلانه بودن اما در اکثر قوانین کشورها پذیرفته شدهاند.
بنابراین در جرایم مبتنی برمسئولیت کیفری، داشتن فرد مرتکب و در نهایت برای تحمیل مجازات اثبات عنصر روانی و تقصیر مرتکب لازم نبوده و با صرف اینکه شخص با اراده سالم رفتار مجرمانه را برخلاف قوانین و مقررات موجود که چنین جرایمی را ایجاد نمودهاند انجام داده باشد مسئول خواهد بود."