چکیده:
از جمله مفاهیم اصلی عرفان و تصوف اسلامی مفهوم «پیر» است. لزوم گزینش « پیر» برای سالک راه حق، مقام و جایگاه « پیر» و نقش او در طی طریق و شرایط رسیدن به این مقام از جمله مباحثی است که در قدیمی ترین آثار مکتوب عارفان مسلمان بدان ها پرداخته شده و بزرگان طریقت چه به نظم و چه به نثر به ابعاد مختلف این مفهوم پرداخته اند. مفهوم«پیر» و نقش و جایگاه و شرایط لازم برای وصول و احراز این مقام از جمله مباحثی است که در باورهای علویان آناتولی نیز به تفصیل از آنها سخن رفته است. با این حال، شرایط و جایگاه این مقام در نزد علویان با ابعاد متفاوتی نسبت به تصوف رسمی بیان شده است. هدف از این مقاله پرداختن به این موضوع و سعی درمقایسهٴ این جایگاه درنظریه این دو نحله می باشد.
خلاصه ماشینی:
15 پیر نزد علویان-بکتاشیان در باورهای علویان-بکتاشیان آناتولی نیز مفهوم«پیر»،اهمیت و لزومگزینش پیر برای قدم نهادن در طریق سیر و سلوک تحت آموزهها و نفس باطنی پیر،شرایط احراز این مقام و وظایف مرید در مقابل او،از جمله مفاهیم کلیدیاند که درادبیات آئینی ایشان به تفصیل از آن سخن رفته است.
در متنفرمان،که بیانگر باورهای علوی-بکتاشی است،احراز مقام پیر تنها مختص اولادحضرت رسول(صلّی اللّه علیه و اله و سلّم)و امیر المؤمنین است.
پیر بودن شخص در صورتی صحیح است که ازنسل محمّد(صلّی اللّه علیه و اله و سلّم)-علی(علیه السّلام)باشد.
درنتیجه،صوفی بههیچوجه نمیتواند کسی را که از فرزندان محمّد(صلّی اللّه علیه و اله و سلّم)-علی(علیه السّلام)نیست،بهعنوان پیر خویش برگزیند و چنانچهبرخلاف این عمل کند،او خائن به طریقت و حقیقت و از درگاه دوازده امام(علیهم السّلام)بی-نصیب خواهد بود.
45 متن«فرمان»درمورد پیران جاهل و پیرانیکه از نسل محمّد(صلّی اللّه علیه و اله و سلّم)-علی(علیه السّلام)نیستند،به آیۀ قرآنی{/«و قدمنا إلی ما عملوا من عمل فجعلناه هباء منثورا»/}1(و بهاعمالی که کردهاند بپردازیم و همه را چون ذرّات خاک بر باد دهیم)استناد کرده وایشان را خائن در شریعت،طریقت،معرفت و حقیقت میداند که توبۀ ایشان نیزپذیرفته نخواهد شد و مطرود از طریقت و ارکان آن خواهند بود.
49 ازنظر علویان-بکتاشیان،مقبولیت ایمان افراد و درستی ایمان ایشان نیز فقط وفقط درسایۀ انتخاب صحیح آنها در گزینش پیر راستین و حرمت اولاد محمّد(صلّی اللّه علیه و اله و سلّم)-علی(علیه السّلام)میسّر میشود.
p,2007,araknA,iralniyaY ifkaV (52)-طبق باورهای علویان،تاج برای حضرات آدم(علیه السّلام)،نوح(علیه السّلام)،ابراهیم(علیه السّلام)،موسی(علیه السّلام)،عیسی(علیه السّلام)،محمّد(صلّی اللّه علیه و اله و سلّم)و علی(علیه السّلام)نازل شده و نشانۀ محبّت خاص خداوند است به ایشان،نک شهاب ولی،همان،164.