چکیده:
از گونهها و شیوههای سامان بخشیدن به اطلاعات، فهرستنویسی است که در آن کتب توصیف میشود تا یابش آن برای کاربر سهل شود. فهرستنویسی، سیر تاریخی گوناگونی داشته است و چند سالی است نگاه مفهومی به آن مطرح شده است. در نگاه مفهومی به فهرستنویسی یا ساماندهی اطلاعات کتابشناختی، شبکهای مرتبط از موجودیتها از عناصر کتابشناختی شکل میگیرند که جهان کتابشناختی را شکل میدهند. بر اساس نگاه مفهومی، جایگاه هر یک از عناصر کتابشناختی در جهان کتاب شناختی تبیین میشود. استفاده از این شکل از ساماندهی کتابشناسیها سبب دقیقشدن جستجوها، تولید دانش و سهولت یابش اطلاعات میشود. در ذیل، به بررسی سیر فهرستنویسی تا شکلگیری الگوی مفهومی اف.آر.بی.آر و در پایان به سودمندی استفاده از این رویکرد مفهومی به ساماندهی اطلاعات کتابشناختی در نرمافزارهای مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی خواهیم پرداخت.
خلاصه ماشینی:
قواعد فهرستنویسی توصیفی کتابخانه کنگره آمریکا، در سال 1947 منتشر شد که فقط شامل فهرست توصیفی برای انواع منابع اطلاعاتی بود.
آر حتی ملزومات مجموعههایی برای به دست آوردن فقرات که به گونه نمونههای این نمودهای عینیاند را نیز عرضه میکنند؛ به دست آوردن، بخشی از فهرستنویسی نیست، اما بخشی از کل نظامی است که اطلاعات را دسترسپذیر میکند.
این الگو، متشکل از چندین موجودیت که به سه گروه عمده تقسیم میشود، تشکیل شده است: - گروه یکم موجودیتهای اثر، بیان، نمود عینی و نمونه را دربر میگیرد؛ - گروه دوم شامل شخص، خاندانها و سازمانها است؛ - گروه سوم دربردارنده مفاهیم و موضوعها، اشیا، رخدادها و مکانها است.
موجودیت بیان، این گونه تعریف شده است: شکل فکری یا هنری ویژه که یک اثر هر گاه که واقعیت مییابد، به خود میگیرد.
اگر بخواهیم موجودیتهای گروه نخست را در نمونه واقعی نمایش دهیم، این گونه میشود: مجلسی، محمدباقر بن محمدتقی (1037-1110) هجری قمری، بحارالانوار، ترجمه فارسی نوع سند: کتاب تألیف محمدباقر مجلسی ؛ ترجمه موسی خسروی ؛ به تصحیح محمد بهشتی عنوان اصلی: بحار الانوار الجامعه لدرر اخبار الائمة الاطهار موضوع: احادیث شیعه - قرن 12ق= اسلام - احتجاجات رده : BP1363042ب3م1378 نام کتابخانه: کتابخانه مرکزی کانون اسلامی انصار (تهران) موجودیت گروه دوم، متصدی محتوای فکری و هنری تولید فیزیکی و انتشار یا متولی این تولیدها است.
در جهان کتابشناختی نیز میان عناصر گوناگون ارتباط وجود دارد؛ برای نمونه، بین نویسنده، اثر، نشر، زبان اثر و...