چکیده:
از صدر اسلام تا کنون، زندگی مسلمانان و حیات جامعه اسلامی به شکل های گوناگون با گروه ها و مذاهب دیگر پیوند خورده و میان آنها تاثیرات متقابل وجود داشته است. قرآن که پاسخ گوی نیازهای اساسی انسان در زندگی فردی و اجتماعی در تمام اعصار و قرون است، در آیات بسیاری به مساله اهل کتاب و نحوه ارتباط صحیح با آنان پرداخته است. در دنیای امروز و با توجه به وضعیت ویژه جهان که بر خواسته از تحولات اساسی در حوزه های مختلف و روابط حکومت ها و تعامل فرهنگ هاست، نحوه برخورد و ارتباط با اقلیت های مذهبی در کشورهای اسلامی اهمیت دو چندانی یافته است. از آنجا که شناسایی دستورها و احکام اسلامی در زمینه تعامل با اهل کتاب در جهان معاصر بسیار راهگشا و کارساز است، در این نوشتار با تکیه بر معارف قرآن، بعد از اشاره به مقدمه ای در مورد اسلام و نقش موثر آن در رعایت حقوق ادیان و مذاهب و حفظ کرامت انسان، به تبیین موضوعاتی همچون شناخت لغات و اصطلاحات، موضع قرآن در مواجه با اهل کتاب و دستورات قرآن در خصوص چگونگی تعامل با اهل کتاب پرداخته شده است.
خلاصه ماشینی:
"نظر به اینکه دستورات اسلام در نحوۀ تعامل با اهل کتاب،ریشه در ویژگی جامعیت این دین و گسترۀ جهان شمول فرامین و آموزههای آن دارد،در مقابل عقاید دور از حقیقت حاکم بر افکار جهان و شبهات وارد شده از طرف برخی مستشرقان که از روی عمد یا سهو به این مسأله دامن زدهاند،مناسب است که در آغاز بحث به ارکان اساسی اسلام در حوزۀ ارتباط با اهل کتاب و موضع آن در قبال ادیان الهی با استناد به آیات قرآن و سیرۀ پیامبر اکرم صلی الله علیه و اله اشاره کرده و سپس به تعریف لغوی و اصطلاحی واژۀ اهل کتاب و ذکر مصادیق آن پرداخته شود.
خداوند در آیاتی صف آنان را از صف مشرکین و بتپرستان جدا کرده:{/ما یود الذین کفروا من اهل الکتاب و لا المشرکین ان ینزل علیکم من خیر من ربکم/}(بقره: 105)؛از سوی دیگر،با وجودی که در مورد بتپرستانی که مقاوت به خرج داده و باعث فساد میشدند اجازه قتل داده شده اسلام حکم اهل کتاب را جدا کرده و اجازۀ کشتن آنها را نمیدهد و این در صورتی است که اسلام را محترم شمارند و دست به تحریکات بر ضد مسلمانان و تبلیغات مخالف اسلام نزنند و با پرداخت مالیات سرانه به نام«جزیه»به حکومت اسلامی از حمایت و امنیت برخوردار شوند و به صورت یک اقلیت سالم مذهبی با مسلمانان زندگی مسالمتآمیز داشته باشند(مکارم شیرازی 1347:ج 7،412-416)."