چکیده:
سلیمان بنعبدالوهاب از اولین منتقدان جدی برادرش محمد بنعبدالوهاب بهشمار میآید. ردیهای نگاشت که بعدها به نام الصواعق الإلهیة معروف گردید. این کتاب در بازگشت مسلمانان از عقاید محمد بنعبدالوهاب تأثیر فراوانی داشت؛ چنانکه علمای وهابی از آن زمان تاکنون درصدد مخدوش جلوه دادن این کتاب برآمدهاند. این مقاله در صدد بررسی شخصیت سلیمان بنعبدالوهاب و کتاب او در پاسخ به اشکالاتی است که وهابیان بر شیخ سلیمان و کتاب مزبور وارد کردهاند.
خلاصه ماشینی:
"4 ثالثا، دلیل دیگر نامه بودن آن است؛ زیرا غالبا نامه عنوان خاصی ندارد، علی الخصوص زمانیکه مخاطب شخص معین باشد؛ از این رو نسخه خطی این نامه در ابتدای امر با عنوان فصل الخطاب فی الرد علی محمد بنعبدالوهاب مشهور میشود که برخی از نویسندگان بهطور جزم و یا ظن بدان تمایل پیدا کردهاند؛ مانند ابنحمید در السحب الوابلة، 5 بسام در علماء نجد، 6 نسخه خطی این اثر در کتابخانه احقاف حضرموت موجود است (دعاوی المناوئین، ص41؛ کتب حذر منها العلماء، ص270).
برخی از وهابیان معتقدند که سلیمان توبهنامهای مبنی بر رجوع از سخنان خویش نوشته است که عبداللطیف بنعبدالرحمن نویسنده کتاب مصباح الظلام بدان اشاره نموده است، 2 ولی این ادعا پذیرفتنی نیست؛ زیرا اولا، سند این توبهنامه ضعیف است و جز از طرف مخالفان ذکر نشده است؛ درحالیکه وجود اصل کتاب، هم از ناحیه موافقان و هم از ناحیه مخالفان ثابت شده است.
1 همچنین عبدالعزیز محمد بنعلی العبداللطیف، نویسنده کتاب دعاوی المناوئین، نیز با اشاره به عقیده بسام در عدم رجوع شیخ سلیمان از عقایدش، آن را ترجیح میدهد و بیان میکند که بعید بهنظر میرسد شیخ سلیمان از عقایدش بازگشته باشد؛ زیرا عبدالرحمن بنحسن پدر عبداللطیف، صاحب کتاب مصباح الظلام، در مطالبی که از او نقل شده است مانند انتساب شبهه عدم عارض شدن شرک بر این امت از ناحیه شیخ سلیمان 2 و موارد دیگر، 3 هیچ سخنی از توبه کردن شیخ سلیمان به میان نیاورده است."