چکیده:
کتابشناسی، یکی از مهمترین شاخههای علوم کتابداری و اطلاع رسانی است و از آغاز پیدایش، تعاریف متعددی از
آن صورت گرفته و تطورات و تغییرات بسیار یافته است.
واژه بیبلیوگرافی برگرفته از زبان یونانی است و به معنای نوشتن یا استنساخ کتابها مورد استفاده و رواج داشت. پس از
سده هفدهم میلادی، معنای آن از تحریر و نوشتن کتابها، به مفهوم نوشتن درباره کتابها تغییر یافت. هدف کتابشناسی
این است که تا حد ممکن برای محققان و مربیان، امکان شناخت منشورات و تغییرات و تحولات در زمینه نشر را در هر
یک از عرصههای تخصصی در همه جای دنیا فراهم آورد. کتابشناسی، آمیزهای است از علم و فن. فن دراین راستا،
متضمن ثبت کتابها و موارد مکتوب دیگر است، و علم با صنعت کتابها و تدوین آنها ارتباط دارد. کتابشناسی از لحاظ
تقسیم بندی، دارای سه نوع است: تاریخی، تحلیلی (انتقادی) و شمارشی (نظام یافته). میتوان کلیه انواع و اقسام
کتابشناسی را در دو گروه بزرگ منحصر ساخت که در هر یک، انواع کتابشناسیها داخل شوند: 1. کتابشناسیهای
جهانی، مثل فهرستهای کتابخانه کنگره، فهرستهای موزه بریتانیا و فهرستهای کتابخانه ملی پاریس. 2. کتابشناسی
ملی، که مهمترین ابزار ثبت کتابشناسی در هر کشور به شمار میرود.
خلاصه ماشینی:
". میتوان کلیه انواع و اقسام کتابشناسیها را در دو گروه بزرگ منحصر کرد که در هر یک، انواع کتابشناسیها داخل شوند: کتابشناسیهای جهانی (Universal Bibliography) از لحاظ نظری، کتابشناسی جهانی را میبایست شامل تمامی تولیدات انتشار یافته و چاپ شده در کلیه زمینههای فرهنگی ـ شامل کتابها و غیر از آن ـ از آغاز تاریخ تاکنون و نیز آینده دانست؛ یعنی تهیه یک شناسنامه جهانی برای تمامی تولیدات فکری انسانها، و این رویایی بیش نیست.
از سال 1933 م یک کتابشناسی تجاری به صورت ماهانه در این کشور منتشر میشود که شامل کتابها و جزوات انتشار یافته در فرانسه است.
این کتابشناسی شامل دو بخش میشود: بخش اول، مربوط به ثبت نشریات سالهای 1866 تا 1971 م است که با ورود صنعت چاپ در لیبی و ظهور اولین روزنامه عربی با عنوان (طرابلس الغرب) به سال 1866 م آغاز شد.
نیز تألیف کتاب حرکة التألیف و النشر فی المملکة العربیة السعودیة توسط یحیی ساعاتی که در آن حدود 800 کتاب از مؤلفان سعودی یا اجانب مقیم در آن کشور جمعآوری شده و شامل دو فهرست مؤلف و عنوان بوده و به سال 1979 م به چاپ رسیده است.
29 همچنین کتابشناسی Books In English که توسط کتابخانه موزه بریتانیا با همکاری کتابخانه کنگره آمریکا انتشار مییابد، ویژه کلیه انتشاراتی است که به زبان انگلیسی در تمامی دنیا منتشر میشود.
از دیگر کتابشناسیهایی که صرفا موضوعی بوده ویژه منطقه یا زبان خاصی نیست، همان کتابشناسی صادره توسط یونسکو است که در پاریس به سال 1951 م انتشار یافت و از سال 1962 م به Stevens در لندن انتقال یافت با این عنوان: International Bibliography Of The Social Sciences."