چکیده:
حمزهنامه که به عناوین گوناگون خوانده شده، از داستانهای عامیانه فارسی است. در این داستان با در هم کشیده
شدن شخصیت حمزة بن عبدالمطلب و حمزه آذرک به یکدیگر، مجموعهای از ادبیات شفاهی ایرانی پیش و پس از
اسلام به نحوی غیر قابل تفکیک در هم آمیخته و در میان عامه مردم، رواج یافته است. نسخههای خطی بسیار از این
کتاب در کتابخانههای ایران، هند و پاکستان محفوظ است و رواج دستنویسهای آن به ویژه در دوره مغولان هند در
سده دهم هجری قابل توجه میباشد. حمزهنامه چند بار در بمبئی و ایران به چاپ سنگی رسیده، و متن منقح آن با
تصحیح و اهتمام دکتر جعفر شعار به سال 1347 در تهران (دانشگاه تهران) انتشار یافته است. در سال 1382 نسخهای
از حمزهنامه توسط کتابخانه ملی ایران خریداری شد که از چند جهت، قابل توجه است. این نسخه به خط نستعلیق
کاتبی به نام فضلالله تفرشی در
سالهای 1320 ـ 1321 ه . ق و بعد از چاپهای سنگی این کتاب در هند و ایران استنساخ شده است. کاتب در
انجامه برخی از مجلدات هفتگانه آن به کمبود نسخههای حمزهنامه در روزگار خود اشاره کرده و نوشته است که از
شدت بیکاری به کتابت این کتاب اقدام نموده است.
خلاصه ماشینی:
"حقیر را به دعای خیر یاد و شاد فرمایند هر گاه عمر و حیاتی باشد جلد پنجم را [کذا [هم سمت اتمام خواهد پذیرفت خداوندا به حق محمد و ائمه اطهار صلی الله علیه وآله سلامت مزاج عنایت فرماید 130201 [کذا] در پایان جلد پنجم: تمام شد جلد ایرجنامه حمزه صاحبقران به توفیق حضرت ملکمنان کتبه العبدالحقیر فضلالله بن مرحوم فرجالله بیک تفرشی، امید چنان است که هر بیننده و خواننده این کتاب، خط نالایق را قبول فرمایند مکرر خدمت آقایان کرام و دوستان ذویالعز و الاحترام عرض و تصدیع کرده چون نسخه این کتاب مستطاب رموز حمزه خیلی کم است و این حقیر فقیر سراپا تقصیر نسخه را از حضرت مستطاب اجل امجد عالی آقای امیرالدوله دام اقباله گرفته و خیلی به زحمت معجلا نوشته که یادگار بماند التماس دعا دارم که والدین حقیر را به فاتحه حمد و سوره یاد فرمایند خداوند را بحق محمد و آل محمد صلی الله علیه وآله قسم میدهم که گشایش و فرجی نماید به زودی زود بآستان بوسی حضرت خامس آلعبا علیه آلاف التحیه و الثنا، مشرف شویم."