چکیده:
حق انتساب طفل به پدر و مادر خود، یکی از اساسی ترین حقوق انسانی به شمار می رود که با ورود فن آوری های جدید تولیدمثل به چالش جدی کشیده شده است. شبیه سازی مولد انسان در این زمینه سؤالات بسیاری را به وجود می آورد. مقاله حاضر در پی پاسخ گویی به سؤالات و چالش های موجود در نسب شناسی طفل شبیه سازی شده است. در این راستا، تولیدمثل جنسی با منشا دوگانه (پدر و مادر) در خصوصیات ژنتیکی طفل، و تولیدمثل شبیه سازی با منشا واحد (پدر یا مادر) مورد مقایسه قرار می گیرند و علاوه بر این، جواز شبیه سازی در چارچوب رابطه زوجیت یا خارج از آن نیز مطرح می شود. هر کدام از فرض های موجود، نتایج متفاوتی به دست می دهد که نگارنده شقوق مختلف آن را در آرای فقهای شیعه و سنی بررسی می نماید و در پایان، آرای آن دسته از فقهای امامی را که معتقدند طفل شبیه سازی شده فاقد پدر است چون در یک تماس جنسی از نطفه پدر به وجود نیامده است، مورد انتقاد قرار می دهد و نیز دیدگاه فقهای اهل سنت را که طفل شبیه سازی شده در خارج از رابطه زوجیت را ولد الزنا تلقی می کند، منطقی نمی شمارد و لازم می داند که طفل مزبور حداقل به یکی از طرفین ملحق گردد تا از حقوق قانونی برخوردار شود.
خلاصه ماشینی:
هر کدام از فرضهای موجود، نتایج متفاوتی به دست میدهد که نگارنده شقوق مختلف آن را در آرای فقهای شیعه و سنی بررسی مینماید و در پایان، آرای آن دسته از فقهای امامی را که معتقدند طفل شبیهسازیشده فاقد پدر است چون در یک تماس جنسی از نطفه پدر به وجود نیامده است، مورد انتقاد قرار میدهد و نیز دیدگاه فقهای اهل سنت را که طفل شبیهسازیشده در خارج از رابطه زوجیت را ولد الزنا تلقی میکند، منطقی نمیشمارد و لازم میداند که طفل مزبور حداقل به یکی از طرفین ملحق گردد تا از حقوق قانونی برخوردار شود.
مبحث دوم ـ نسب فرزندان حاصل از فرآیند شبیهسازی مولد در فقه امامیه فقهای امامیه صرف نظر از فروض و حالتهای مختلفی در این فرآیند وجود دارد، نظرات خود را به شرح ذیل بیان میدارند: 1ـ مسأله انتساب طفل شبیهسازی شده به پدر در این باره دو دیدگاه از سوی فقها طرح میشود: دیدگاه اول ـ عدم انتساب به پدر: عدهای از ایشان با استناد به تعریف عرف از نسب و تأیید آن از سوی شارع، معتقدند که طفل شبیهسازی شده، پدر ندارد 1 .
البته آیت الله مکارم شیرازی نیز در نظر اخیر خود چنین مطلبی را بیان نموده است (استفتاء مؤلف)؛ درنقد این نظر باید گفت: عدهای با دو مقدمه درصدد اثبات نظر فوق هستند: مقدمه نخست: طبق اصل رضاع، اگر زنی بدون آنکه طفل را در رحم نگهداری کند و آن را به دنیا آورد، فقط به او شیر داده باشد، بدون شک همین شیر دادن خویشاوندی رضاعی ایجاد میکند و جایگزین خویشاوندی نسبی میشود.
net/servlet/satellite?pagename=IslamonlineـArabicـAsk(13 Mar 2009) ـ رأفت عثمان، محمد، 2003، الحقوق الاسریه المترتبه علی الاستنساخ، یمکن الوصول علی هذه المقاله فی الموقع الانترنتی: http://www.