چکیده:
اهمیت استحکام، ثبات و روشنی حقوق مالکیت فیزیکی و معنوی و نقش آن در انگیزش کارآفرینی و توسعه اقتصادی،امری شناخته شده در ادبیات اقتصادی است. همزمان اختلاف در حقوق مالکیت بویژه در پیچیدگی¬های کنونی اقتصادی، پدیده ای رایج و رو به تزاید به نظر می رسد که لاجرم نیاز به داوری در حقوق مالکیت را ناگزیر و اهمیت آن را در تثبیت و تضمین حقوق مالکیت به عنوان مقدمه و لازمه رشد اقتصادی روزافزون می¬سازد. این مقاله برای نخستین بار به صورتبندی و تحلیل مسئله داوری در حقوق مالکیت به صورت یک موضوع اقتصادی و به عنوان یک مسئله کارفرما ـ کارگزار(Principal-agent) با اطلاعات نا متقارن می پردازد که موجد دو معضله کژگزینی و خطر اخلاقی است و بعلاوه همزمان یک مسئله نمایندگی را نیز در درون خود دارد. پس از صورتبندی مسئله و مرور برخی راه¬حل¬های متصور، راه حل¬ها پیشنهادی در چهارچوب یک طراحی مکانیسم ارائه می¬گردد. راه حلی که ادعا می¬شود منجر به تعادل بازی روی داوری کاملا منصفانه می¬شود. در ادامه مقاله تابع بهترین عکس¬العمل داوران تحت مکانیسم پیشنهادی استخراج شده و نشان داده می¬شود که تحت¬ مکانیسم پیشنهادی، شرط لازم برای اینکه ¬داوران کاملا منصف، محتمل¬ترین انتخاب باشند از نظر ریاضی برقرار است. به عبارت دیگر، احتمال انتخاب بهترین داور و در نتیجه تضمین حصول بهترین داوری در حقوق مالکیت، حداکثر می¬شود. همچنین مکانیسم پیشنهادی، داوران را به سوگیری منصفانه تر جهت حداکثرسازی مطلوبیت خود سوق می¬دهد.
خلاصه ماشینی:
"با توجه به اینکه احتمال موافقت A با داوری P A،a و احتمال موافقت B با داوری P B،a است،احتمال توافق(تبانی)روی a و به عبارت دیگر شانس a برای داوری مووضع/بازی A-B ،برای سطوح انحراف پتانسیل داوری متناظر با نقاط بین دو حد آستانه عبارت است از: (به تصویر صفحه مراجعه شود) با توجه به فروض از جمله فرض سازگاری حدسها میدانیم که (به تصویر صفحه مراجعه شود) آنگاه: (به تصویر صفحه مراجعه شود) که احتمال رخداد اجماع در حد سطح انتظاری PJB e را نیز نشان میدهد احتمال تبانی(اجماع)در سایر نقاط طبعا صفر است: (به تصویر صفحه مراجعه شود) همچنین با توجه به فرض عقلانی بودن انتظارت را داریم: PJB e-PJB قید(محدودیت)داور مفروض a که همان رابطۀ بین PJB و PC است به این ترتیب به صورت زیر به دست میآید: (به تصویر صفحه مراجعه شود) حال میتوان با داشتن این قید برای داور،تابع مطلوبیت داور a را نوشته با حل مسئلۀ حداکثرسازی مقید که داور با آن مواجه است تعادل داور و به عبارت فنیتر تابع بهترین عکسالعمل داور را استخراج کنیم1.
موقعیت نسبی PJB انتخابی داور تحت مکانیسم پیشنهادی در قیاس با حدود آستانه به عبارت دیگر در تعادل دستکم خواهیم داشت: (به تصویر صفحه مراجعه شود) انحراف پتانسیل داور a از داوری عادلانه نه تنها کمتر از مقدار حداکثر یعنی 1+خواهد بود بلکه حتی از قدر مطلق آستانۀ طرفین موضوع، A و B هم به وضوح کمتر است و بیش از همه اینها به صفر،شاخص داوری منصفانه و بهینه نزدیک است."