خلاصه ماشینی:
"و لذا از امیر المؤمنین(ع)نقل شده که آن ضحرت،در مسجد جامع کوفه،بین مردم قضاوت میکرده و هنگامیکه باو خبر دادند؛قاضی او شریح در منزل خود که جای خلوتی است؛ و محکمه عادتا نمیتواند جنبهء علنی و عمومی بخود بگیرد،میان مردم قضاوت میکند؛بو چنین فرمان داد:«یا شریح،اجلس فی المجسد فانه اعدل بین الناس و انه وهن بالقاضی ان یجلس فی بیته»یعنی:ای شریح مسجد را برای قضاوت انتخاب کن،زیرا آنجا برای برقراری عدالت میان مردم آمادهتر است،برای قاضی مایهء خواری است که در خانهء خود نشسته و میان مردم قضاوت کند»1 در اینجا تذکر یک نکته ضروری بنظر میرسد و آن اینستکه:ممکن است گفته شود: درست است در ابتدای بسط و گسترش اسلام،فصل خصومات و قضاوت میان مردم؛در محافل عمومی مانند مسجد؛صورت میگرفته و بودن آنگونه دادگاهها برای رفع نیازمندیهای مردم نیز کافی بوده است ولی آیا در روزگار ما که دامنهء نزاعها و مرافعات گسترش یافته و نیاز مردم بداد گستری و دادرسی،برخلاف گذشته،بطور سرسامآوری افزایش پیدا کرده آیا میشود بهمان نظام سابق اکتفا کرد و دادگاهها را در مساجد تشکیل داد؟خواننده محترم بایتسی در نظر داشته باشد:اینکه اسلام گفته بجای منزل خصوصی مسخجد را برای قضاوت اختیار کن نه منظورش این است که در جمیع شرائط زمانی و مکانی بایستی قضاوت در مسجد صورت گیرد؛ بلکه این دستور تنها برای اینست که دادگاه بایستی در یک محیط علنی تشکیل شود نه یک محیط دور از انظار مردم،و اینمطلب هیچگونه منافاتی ندارد که حکومت اسلامی طبق صلاحدید و نیازمندی جامعه؛تشکیلات وسیعتری که با روح اسلام موافقت دارد؛بسازمان دادگستری اسلامی بدهد نهایت آن که همانطوری که مسجد نسبت بمنزل؛جنبهء عمومیت و علنی بودنش (1)جواهر کتاب قضا محفوظ است،دادگاه منطبق با روح زمان نیز بید این خاصیت را دارا باشد."