چکیده:
در این مقاله، به بررسی میدانی موضوع بزهکاری نوجوانانی که به جرم بزهکاری در تهران بزرگ در سال 1371 دستگیر شده اند پرداخته ایم. چارچوب نظری این بررسی یک نظریه تلفیقی است که از تلفیق دو نظریه کنترل اجتماعی هیرشی و پیوندهای افتراقی ساترلند و کرسی به وجود آورده ایم تا در تعیین علت ها هم عوامل درونی و هم بیرونی موثر در بزهکاری را به حساب آوریم. از بین 140 پسر و 15 دختر زیر 18 سال، که در آن سال دستگیر شده بودند، با 90 پسر و همه دختران مصاحبه سازمان یافته به عمل آورده ایم. چهار متغیر مربوط به معرف اعمال بزهکارانه و 81 متغیر مستقل را که شامل خصوصیات فردی، وضع زندگی و مهاجرت، نظام حمایتی خانواده، باورها و عملکردها، ارتباط بزهکاران و سرگرمی ها و گذراندن اوقات فراغت بودند اندازه گیری کرده ایم. اجرای یک تحلیل رگرسیون چندگانه نشان داد که تنها سه عامل بر شدت بزهکاری اثر دارند و می توانند آن را تببین کنند. این سه عامل عبارت بودند از: عامل وابستگی نوجوان به خانواده، باورها و نگرش ارتباط با بزهکاران. یافته ها نشان می دهند که هر قدر وابستگی نوجوان به خانواده قوی تر باشد، از شدت عمل بزهکارانه کاسته می شود. باورهای مذهبی عامل بازدارنده بزهکاری اند و نگرش های منفی نسبت به قانون، مجریان قانون، و هنجارهای اجتماعی باعث تقویت بزهکاری می شوند. سرانجام ارتباط با بزهکاران به صورت صمیمی و مستمر قویا نوجوان را به سوی بزهکاری سوق می دهد.
خلاصه ماشینی:
چارچوب نظری این بررسی یک نظریه تلفیقی است که از تلفیق دو نظریه کنترل اجتماعی هیرشی و پیوندهای افتراقی ساترلند و کرسی به وجود آوردهایم تا در تعیین علتها هم عوامل درونی و هم بیرونی مؤثر در بزهکاری را به حساب آوریم.
به بیان دیگر، جوابهای کمی برای سؤالهایی از قبیل سؤالات زیر فراهم آوریم:عواملی از قبیل خانواده سالم، وجود پیوند قوی بین فرزندان و والدین، اشتغال سالم به کار و تحصیل تا چه حد در جلوگیری از بزهکار شدن نوجوانان تأثیر دارد؟همچنین دارا بودن اعتقادات قوی مبنی بر گناه بودن بعضی اعمال، یا مجاز نبودن به تصرف در اموال دیگران و آزار آنان چه تأثیری بر این مسئله دارد؟آیا عواملی هستند که اثر همدیگر را خنثی یا تشدید کنند؟و نیز زندگی کردن کودک و نوجوانان با افراد مجرم، سروکار داشتن با افراد مجرم در خانواده، مدرسه، محله و بین اقوام و آشنایان، چه تأثیری بر بزهکار شدن آنان دارد؟آیا تعاملی بین این عوامل وجود دارد؟ سوابق پژوهش پیچیدگی عوامل مؤثر در پدیده بزهکاری سبب شده است که هر گروه از محققان ان را از دیدگاهی خاص بررسی کنند:روانشناسان و روانپزشکان از دیدگاه روانشناختی، حقوقدانان از دیدگاه جرمشناسی و مسائل کیفری، پزشکان و زیستشناسان از نظر عوامل مؤثر زیستی و بالأخره جامعهشناسان از دید آسیبشناسی اجتماعی.
چنان که میبینید، نظریه پیوند افتراقی نیز به عواملی توجه دارد که با وجود مهم بودن جامع نیستند؛زیرا برخی از بررسیها نشان داده که نظارت و حمایت خانواده، و وابستگی مثبت کودک و نوجوان به والدین تأثیر منفی الگوهای بزهکارانه همالان یا اطرافیان را که خارج از خانه به کودک و نوجوان منتقل میشود خنثی میکند(جنسن، 1972).