چکیده:
جمهوری اسلامی ایران روابط نزدیک و دوستانهای با جمهوری کوچک و مسیحینشین ارمنستان دارد. این درست در نقطه مقابل روابط ایران با جمهوری بهظاهر با اهمیتتر و شیعه مذهب آذربایجان است. اگرچه روابط نزدیک ایران با ایروان ارتباط زیادی با انزوای جغرافیایی و اقتصادی ارمنستان دارد، روابط غیرصمیمانه جمهوری اسلامی ایران با جمهوری آذربایجان نتیجه بدگمانی و نبود اعتماد بین دو طرف است. از نظر تاریخی، روابط ویژه روسیه با ایران، نه در نتیجه وجود منافع مشترک حقیقی بین دو همسایه، بلکه محصول رقابت روسیه با قدرتهای غربی بوده است. روسیه که هنوز در منطقه قفقاز جنوبی دارای نفوذ قابل توجهی است، مانع نفوذ اقتصادی ایران در ارمنستان و گرجستان میشود. از آنجا که ایروان روابط خارجی خود را با غرب و همچنین با روسیه گسترش میدهد، ایران نباید روابط نزدیکش با ایروان را همیشگی بپندارد.
Islamic Republic of Iran enjoys close and amicable relations with small and Christian Republic of Armenia. On the contrary، the ties between Iran and seemingly significant Shia Republic of Azerbaijan are frayed. While Tehran’s close relationship with Yerevan is widely attributed to geographical and economic isolation of Armenia، Iran-Azerbaijan unfriendly relations have stemmed from suspicion and lack of trust. From a historical perspective، Iran Russia special relations are based on rivalry between Russia and Western powers، rather than real and common interests between these two neighbors. Russia that still has a significant influence on the south Caucasus region tries to limit Iran ’s economic influence in Armenia and Georgia. Moreover ، Armenia’s efforts to enhance its foreign relations with the West and Russia signal that Tehran may not rely on its long-term close ties with Yerevan.
خلاصه ماشینی:
"در این نوشتار روابط ایران با همسایگانش در قفقاز مورد مطالعه قرار میگیرد و بهصورت خاص، عوامل مؤثر بر توسعه روابط کم و بیش منحصر بهفرد میان تهران و ایروان، روابط بین ایران و جمهوری آذربایجان و نیز سیاست روسیه در مقابل ایران در قفقاز جنوبی بررسی میشود.
به این ترتیب، ارمنستان بیشتر توسط همسایگان دشمن یا بدون روابط دوستانه، احاطه شده و تنها از راه گرجستان و ایران با دنیای بیرون در ارتباط است.
کنار گذاشتن ایران از کنسرسیوم بزرگی که برای استخراج منابع نفتی جمهوری آذربایجان شکل گرفت (تحت فشار آمریکا) و به توافقنرسیدن در مورد رژیم حقوقی دریای خزر، از جمله مواردی بود که در نامساعد ماندن روابط نقش داشت (Sadegh-Zadeh, 2008, pp 38-39).
بهعلاوه، این عامل موجب شده است تا ایران بهجای کشور مسلمان جمهوری آذربایجان، برقراری روابط نزدیکتر با ارمنستان مسیحی را برگزیند.
پس از انقلاب، بهدلیل تلاشهای ایالات متحد آمریکا برای منزویکردن ایران در صحنه بینالمللی، تهران بهتدریج به سمت اتحاد شوروی و سپس روسیه (ابرقدرت پیشین که هنوز قدرتی مهم در منطقه است) گرایش یافت و به مسکو بهعنوان متحدی در مقابل ایالات متحد آمریکا نگریست.
با اینحال، از زمان وقوع انقلاب اسلامی در سال 1979، تهران برای رهایی از انزوای بینالمللی که توسط ایالات متحد آمریکا بر این کشور تحمیل شده، متوجه مسکو شده است.
روابط نزدیک با ارمنستان نیز تا حدی بهدلیل بیثباتی اولیه و جنگ این کشور با جمهوری آذربایجان بوده است.
از زمان استقلال ارمنستان، ایران تأمینکننده کالا و همچنین مسیر حمل و نقل حیاتی مورد نیاز این کشور برای ارتباط با دنیای خارج بوده است 1 ."