چکیده:
یکی از راهکارهای حفظ سلامت جامعه و صیانت کرامت انسانی «حبس» است . شارع مقدس حبس
را در زمره مجازاتهای تعزیری قرار داده است که کمیت و کیفیت آن ها در گرو نظر حاکم
شرع است.
این نوشتار در نظر دارد, احکام زندان جاسوس مسلمانی که برای دشمن به تجسس می
پردازد و همچنین حکم تعزیری یک دسته از مصادیق افراد شرور به نام«ذاعر» را از
دیدگاه مفسران و فقیهان اهل سنت و تشیع مورد بررسی قرار دهد. در این بررسی ضمن بیان
دیدگاه فریقین این دیدگاه ها مورد سنجش تطبیقی قرار گرفته ، در پایان دیدگاه قابل
پذیرش با استناد به شواهد و قراین روایتی، فقهی ارائه شده است .
خلاصه ماشینی:
"شیخ طوسی در این باره فرموده است: «بعضی گفته اند: اگر ذاعر در بین راهها ایجاد رعب و وحشت بکند و اسلحه نیز بکشد، اگر حاکم اسلامی وی را دستگیر کند باید تعزیرش کند، و تعزیر او نیز عبارت است از تبعید به شهر دیگر و به حبس انداختن او در آن شهر، عده ای دیگر گفته اند: در شهر دیگری غیر از شهر خودش حبس و زندانی شود، نظر ما همین است» (طوسی، 1413 ، ص 47) ابوصلاح حلبی گفته است: «اگر ذاعر کسی را نکشد و یا مالی را غارت نکند، یا به وسیله زندان و حبس از زمین نفی می شود و یا اینکه با تبعید از شهری به شهر دیگرنفی می گردد» (حلبی، 1407، ص 252).
البته نظر بیش تر مفسرین و فقهای فریقین بر این است که چون نفی از زمین به طور واقعی و حقیقی تحقق پیدا نمی کند ، تبعید کردن شرور نفی از زمین به شمار نمی رود؛ زیرا به هر کجا فرستاده شود زمین است ، در نتیجه نفی را به حبس تعبیر کردهاند، زیرا بدین وسیله اولا: او در زندان نمی تواند همانند دیگران که آزاد هستند در زمین تصرف کند؛ ثانیا: از خانواده ، نزدیکان و خویشاوندان جدا شده است و کسانی که نفی را به معنای تبعید گرفته اند ، به ظاهر الفاظ تمسک جسته، و از ملاک و غرض از نفی آدم شرور غفلت ورزیده اند بنابراین نظرشان نارسا است."