چکیده:
رفتار مجرمانه قتل غالبا به صورت فعل است اما در اینکه آیا میتوان ترک فعل را عمل کشنده و تارک را قاتل به شمار آورد، اختلاف نظر است و منشا اختلاف این است که آیا میتوان میان ترک فعل و مرگ رابطه علیّت برقرار دانست یا خیر. گرچه برخی دانشمندان با این استدلال که «ترک فعل امری عدمی است و امر عدمی نمیتواند منشا امری وجودی همچون مرگ و تلف عضو شود»، تارک را قاتل نمیدانند، اما به نظر میرسد این نگاه فلسفی به رابطة علیت صحیح نیست و میتوان تارک را قاتل دانست به شرط اینکه ماهیت عمل تارک، «باعث مرگ دیگری شدن» باشد نه «مانع مردن نشدن».
خلاصه ماشینی:
"اما اگر ترک فعل اصلا عمل کشنده تلقی نشود،راننده بر اساس فعلی که انجام داده است تنها مرتکب قتل در حکم شبهعمد بر اساس تبصرۀ 3 مادۀ 295 قانون مجازات اسلامی شده است و اینکه به قصد قتل کمک نکرده هیچ اثری ندارد،زیرا،نیت مجرمانه در حین تصادف وجود نداشته است و از نظر حقوق کیفری برای مجرم دانستن کسی باید میان عنصر مادی و عنصر معنوی و یا به تعبیر دقیقتر میان رفتار مجرمانه و عنصر (13).
نتیجه آنکه میتوان ترک فعل را بر مبنای علیت عرفی ضمانآور دانست،چنانکه برخی مراجع معاصر در پاسخ به استفتاء نویسنده که پیشتر گذشت مبنی بر اینکه اگر پزشک به قصد کشته شدن و مردن مریض یا مصدوم وی را معالجه نکند،آیا قاتل محسوب میشود و نسبت به قصاص یا دیه ضامن است؟نیز مادری که بچه را به قصد&%05732OHTG057G% کشتن شیر نمیدهد آیا قاتل است و چهنوع قتلی انجام داده است؟همچنین پدری که مشاهده میکند عقرب یا ماری به سمت فرزند خردسالش در حال حرکت است ولی جلوی مار یا عقرب را نمیگیرد و بچه در اثر نیش زدن حیوان میمیرد آیا پدر قاتل محسوب میشود،چنین پاسخ دادهاند: «در فرض اول،فعل مستند به پزشک نیست مگر در هنگامی که امکان معالجه و نجات از مرگ توسط دیگران وجود دارد،پزشکی معالجه او را تقبل نماید به نحوی که امکان معالجه توسط دیگران را سلب نماید."