چکیده:
از منظر قرآن کریم "صراط مستقیم" مطلوب و مقصود حقیقی کمال انسان است که اسباب وصول به آن نه با قدمهای ناتوان انسان که با بالهای پرتوان علم و عمل است.(الیه یصعد الکلم الطّیّب و العمل الصّالح یرفعه((فاطر/10) صاحبان این صراط خداوند متعال (انّ ربّی علی صراط مستقیم((هود/56) و رسول گرامیاش (و انّ هذا صراطی مستقیما...( (الانعام/153) و اولیالامر «(... من یامر بالعدل و هو علی صراط مستقیم((النحل/76)، هستند. در این سفر به سوی کمال مطلق، قدم اول عبودیت و بندگی است: (و ان اعبدونی هذا صراط مستقیم((یس/61) و پس از قدم نهادن به ابتدای راه، (ایّاک نعبد و ایّاک نستعین( (الفاتحة/5) و درخواست و طلب و اراده، و در حقیقت درک نیاز به پیمودن این راه (اهدنا الصّراط المستقیم( همراهی و راهنمایی (الّذین انعم اللّه علیهم( ضروری است تا با تولای آنان و تبری از غیر ایشان (غیر المغضوب علیهم ولاالضّالّین( که ویژگی ممتازشان نعمت یافتن به نعمت ولایت است، راه کمال و صراط مستقیم، با پویایی خویش انسان را با خود صعود دهد و رفعت ببخشد که نجات انسان و فلاح و رستگاری او در پیمودن آن است.
خلاصه ماشینی:
"(طوسی،1/40؛ صدرالمتألهین شیرازی، تفسیر القرآن الکریم،1/99) (مراد خداوند ازآموزش و وجوب چنین طلبی: اما مراد خداوند از آموزش چنین طلبی به بندهاش در هدف او از آفرینش انسان نهفته است و چون او را برای رسیدن به نهایت و غایت کمال آفریده، راه رسیدن به آن را نیز تعبیه فرموده و به بندهاش آموزش داده است که چگونه بپیماید و «از آنجا که مصلحت بندهاش را خوب میداند او را به این مصلحت رهنمون شده و به طلب چنین هدایتی امر فرموده است.
و از آنجا که در هر عصر و زمانی از زمانهای مادی و در لحظهای از لحظات این نشئات دنیایی، چارهای نیست جز وجود انسان کامل واصل به منتهای راه، خارج شده از طبائع ظلمانی به سوی نور؛ این موجود معروف در شریعت ما، امام زمان و منتظرالمهدی است(عجلالله تعالی فرجهالشریف) و او امام زمان است نه زمان خاص و او مهدی علیالاطلاق است، یعنی واصل به انتهای راه و رسیده به نهایت کمال، باقی به بقاء خداوند متعال بعد از فناء فیالله و او صراط مستقیم موجود بالفعل تکوینی است و او از «الذین أنعم الله علیهم» است و این موجود و این صراط نمیتواند کثیر باشد."