خلاصه ماشینی:
"وی در جای دیگر،ترکی زبانان جهان را مخاطب قرار داده نوشته است که«ای فرزندان اوغوذ خان،هرگز کشوری را که توران نام دارد از یاد نبرید»39 زلالیان مورخ شوروی ضمن بحث پیرامون«پان تورکیسم»و«پان تورانیسم» که نمایندگان آن منکر وجود قومی ارمنی در سرزمین ارمنستان شدهاند،چنین اظهار نظر کرده است: «این جعل و تحریفی است آشکارا در مسئله منشاء ارامنه و دیگر اقوام شرق باستان که در نوشتههای تاریخی رجعی ترکیه میتوان یافت.
«یوستی»خاور شناس مشهور در مورد ناحیهء مذکور چنین نوشته است: «به نظر میرسد که این محل که چینیان نیز در زیر عنوان کنگ میشناختهاند و از دیدگاه ایرانیان گونهای بهشت روی زمین محسوب میشد،وسیلهء گروهی از ایرانیان در وسط خاک توران در شمال سیر دریا(سیحون)برپا شده بود»50، نام فراخ کرت در آبان یشت فقرهء 4 آمده است.
پورداود نیز همین عقیده را ابراز داشته و چنین نوشته است: «ترکان جوان»و بازماندگان«کمالیست»آنها(پیروان مصطفی کمال) چون اتحاد مسلمانان را موافق مقصود خود نیافتند،شعار«اتحاد ترکان سراسر جهان» سر دادند و ضمن تلاشهای سیاسی،دست به جعل و تحریفهائی در قالب کوششهای«علمی و پژوهشی» برای یکی شمردن تاریخ و گذشتهء اقوام و ملل ترکی زبان زدند.
93 کسروی ضمن اشاره به این نکته یادآور شده است که«از آغاز تاریخ که سه هزار سال پیش بود،مادان در آذربایجان و اینپیرامونها نشیمن داشتهاند و اگر کسی به تاریخ آشنا است این میداند که تا دو هزار سال پیش ترکان از این نزدیکیها بسیار دور بودهاند و در میانههای آسیا میزیستهاند و این خود پندار بسیار عامیانه است که کسانی گویند آذربایجان از نخست سرزمین ترکان بود»94 اما در پیرامون سکائیان و پارتیان که مورخان پان تورکیست مدعی ترک بودن آنان هستند،به نوشتهء«اوشانین»دانشمند روسی اشاره میکنیم.
K. ,Voprosy drevnei i srednvekovoi istorii Armenii V Osveshchenii sovremennoi turetskoi istoriografii,Erevan,izd-vo AN Arm SSR, 1970,str 34-35 (105)- Gokalp Ziya Turkculugun esaslari,Istanbul,1952,s."