چکیده:
یکی از جریانهای شعری پس از پیروزی انقلاب اسلامی ، مربوط به دوران پایان دفاع مقدس است که با فروکشکردن زبانههای آتش جنگ، شعر حال و هوای خاصی، متفاوت با فضای شعری دوران نبرد و ستیز با دشمن، مییابد. تداعی خاطرات گذشته و ذکر ارزشهای فراموششده برای روشنگری افکار عموم، شاخهای جدید از «نوستالژی عارفانه» را میآفریند که در ادبیات پیشینهای نداشته است. این رویکرد تازه از نظر تغییر در عناصر برونمتنی، در شمار شعر متعهد قرار میگیرد که در آن تجزیه و تحلیل در نشانههای معنایی نسبت به عناصر درونمتنی برتری مییابد. حزن و اندوه ناشی از یادآوری لحظههای شور و رشادت و از خودگذشتگیهای حماسهآفرینان دفاع مقدس، حسرت جاماندن از کاروان شهیدان و دغدغة کمرنگشدن ارزشها و سودجویی فرصتطلبان بیدرد، از مهمترین نشانههای معنایی است که در سرودههای این دوره نمود و برجستگی مییابد و در نهایت منجر به ظهور گونهای خاص از نوستالژی ادبی میشود. مثنوی «فصلی از منظومه مردابها و آبها» سرودة شاعر دلسوخته، سیدحسن حسینی از همینگونه شعرهاست. در این جستار برآنیم تا با زدن نقبی به دنیای ذهن شاعر، نقدگونهای برآن داشته باشیم.
خلاصه ماشینی:
"ولی دردهای او در این مثنوی که در واقع هشدارهایی به اهل اندیشه و نظر است، در چند محور خلاصه میشود: - فراموش شدن عدالت: احترام یا علی در ذهن بازوها شکست دست مردی خسته شد، پای ترازوها شکست - تغییر فضای فکری جامعه و دگرگونی در ارزشها پس از پایان جنگ: از شما میپرسم آن شور اهورایی چه شد؟ بال معراج و خیال عرشپیمایی چه شد؟ هان چه آمد بر سر شفافی آیینهها؟ از چه ویران شد ضمیر صافی آیینهها؟ جامعة پس از دفاع مقدس از ارزشهای سالهای ایثار و رشادت و حماسه دور شده و ارزشها کمرنگ شدهاند، اما تدریجی و سینهخیز: دیدهام در فصل نفرت در بهار برگریز کوچ تدریجی دلها را به حال سینهخیز - باب شدن ناجوانمردی و دنیاطلبی: سازهای سنتی آهنگ دلسردی زدند ناکسان بر طبلهای ناجوانمردی زدند تا هوای صاف را بال و پر کرکس گرفت آسمان از سینهها خورشید خود را پس گرفت - استهزاء و ریشخند نسل مصیبتدیده بهوسیلة گروهی کوتهنظر: منقرض گشته است نسل خندههای راستین فصل فصل بارش اشک است و شط آتشین آنچه این نسل مصیبتدیده را ارزانی است پوزخند آشکار و گریة پنهانی است - سپری شدن روزگار تلاش صادقانه: اعتبار دستها و پینهها در مرخصی چهرهها لوح ریا، آیینهها در مرخصی در این مثنوی مانند غزلیات و شعرهای نو حسینی، شاهد تصاویری هستیم که رنگ عرفانی مذهبی ویژهای دارند."