خلاصه ماشینی:
"این کشور از رحیم خان چلیپانلو که از راهزنان معروف بود و در مناطق شمال غربی به حمله و غارت اموال و افزایش ناامنی و هرج و مرج دامن میزد و مشکلات فراوانی برای دولت ایران کنسول انگلیس مینویسد:«چنانچه مذکور داشتم نفوذ حکومت مرکزی حمایت میکرد.
از مسائلی که مورد توجه تجار و از تقاضاهای اولیه آنها در تحصنهای اعتراض پیش از مشروطیت بود و در این دوره بوسیله مجلس انجام پذیرفت،وادار کردن شاه به اخراج مستشارن بلژیکی به ریاست«نوز»بود که سرپرستی گمرکات کشور را به عهده داشتند.
طرح این مساله که اعطای هر گونه امتیاز تجارتی، صنعتی و فلاحتی،هر گونه استقراض و واگذاری امتیاز راه آهن و راههای شوسه بدون تصویب مجلس ممکن نیست(در اصول 22 تا 26 قانون اساسی) حاکی از واکنش تجار ایرانی در مقابل نفوذ سرمایههای بیگانه و ناتوانی آنها در مقابله با این هجوم بود.
قیام محمد علی شاه و برادرانش در گوشه و کنار کشور،مساله اولتیماتوم روسیه و ورود نیروهای این کشور به خاک ایران و مسائل متعدد مالی که دولت را تحت فشار قرار داده بود،شرایط دشواری را بر مجلس تحمیل میکرد.
از این رو تجار در سالهای پایانی عصر قاجار،حضور مجددی در اوضاع سیاسی کشور یافتند تا تمرکز سیاسی مورد نظر خود را برای فراهم ساختن امنیت لازم در امور تجاری،ایجاد کنند.
(5)برای آگاهی بیشتر نگاه کنید به: کتاب نارنجی:گزارشهای سیاسی وزارت خارجه روسیه تزاری درباره انقلاب مشروطه ایران، به کوشش احمد بشیری(تهران، 1366 خورشیدی)ص 98 و صفحات 146-137.
(62)در این مورد نگاه کنید به: «نامه خباز خانه طهران به حکومت دار الخلافه طهران»19 ربیع الاول 1332،آلبوم شماره 751 (مرکز اسناد ملی)."