چکیده:
مقالة حاضر سنجش دینداری و بررسی یکی از پیامدهای آن یعنی اجتناب از کجروی به روش فازی است. برای این منظور، دو مفهوم دینداری و کجروی در قالب مجموعههای فازی تعریف و درجات عضویت موردهای تحقیق در مجموعههای فازی تعیین شدند. با بهکارگیری مجموعههای فازی و استفاده از معیارهای احتمالگرایانه، فرضیات این تحقیق که از نوع فرضیات علی به شکل شرط لازم و شرط کافی بودند توسط نرمافزار fsQCA مورد وارسی و ارزیابی قرار گرفتند. مهمترین یافتة این پژوهش در سطح 35 نفر از دانشجویان رشتة پزشکی که نمونة تحقیق را تشکیل میدادند آن بود که دینداری قوی شرط غالبا کافی برای اجتناب از کجروی است. علاوه بر اینکه تقید زیاد به انجام مناسک دینی نیز شرط کافی برای اجتناب از کجروی ارزیابی شد. از سویی دیگر، بهجانیاوردن عبادات دینی شرطی لازم برای کجروی تشخیص داده شد. در مجموع، یافتههای این تحقیق نشان داد که در بین ابعاد مختلف دینداری نقش بعد مناسکی در اجتناب از کجروی اهمیت بهسزایی دارد.
خلاصه ماشینی:
"اما چون 22 مورد این سازگاری را تولید کردهاند و این تعداد از همة حدنصابهای فوقالذکر کمتر است فرضیة شرط کافی مبنی بر اینکه اعتقادات دینی قوی شرط کافی (حتی، کمابیش شرط کافی) اجتناب از کجروی است، به احتمال 95 درصد اطمینان در میان جوانان دانشجوی نمونة این تحقیق رد میشود.
اما چون 20 مورد این رابطة علی را تولید کردهاند و این تعداد از همة حدنصابهای مذکور کمتر است، فرضیة شرط لازم مبنی بر اینکه تجربة دینی قوی شرط لازم (حتی، کمابیش شرط لازم) اجتناب از کجروی است، به احتمال 95 درصد اطمینان در میان جوانان دانشجوی نمونة این تحقیق رد میشود.
با توجه به اینکه 32 مورد این سازگاری را نشان دادهاند، فرضیة شرط کافی به این صورت که دینداری قوی «شرط غالبا کافی» برای اجتناب از کجروی است، به احتمال 95 درصد اطمینان در میان جوانان دانشجوی نمونة این تحقیق تأیید میشود.
این بدان معنی است که اگر بین دو متغیر دینداری اعتقادات دینی ضعیف و کجروی زیاد رابطة علی برقرار باشد، از نوع کفایت (شرط کافی) نیست، بلکه از نوع شرط لازم است.
با توجه به اینکه 25 مورد این مطابقت زیرمجموعگی را نشان دادهاند، فرضیة شرط لازم به این صورت که دارا بودن بعد مناسکی ضعیف «شرط کمابیش لازم» برای اجتناب از کجروی است، به احتمال 95 درصد اطمینان در میان جوانان دانشجوی نمونة این تحقیق تأیید میشود."