خلاصه ماشینی:
"بدین سان میبینیم که مورخ در طی این راه ناهموار به دو موضوع توجه دارد:یکی کشف واقعیت آن طور که بوده،با کمک اسناد و مدارک به هر شکل و صورتی که در دسترسش قرار میگیرد؛ دیگر تجزیه و تحلیل وقایع و ربط آنها با یکدیگر و استنتاج درست و دقیق و اظهارنظر دربارهء آنها.
»2 وقتی این گزارشها و خاطرات و تکنگاریها پس از گذشت سالها همراه با اسناد رسمی دولتی که از سوی مقامات افشا میشود و یا در آرشیوهای دولتی در دسترس پژوهشگران قرار میگیرد، مورد بررسی مورخان و محققان آگاه و بیغرض واقع شد،حوادث و وقایع در پرتو پژوهش و تحلیل و اظهارنظر آنها بازسازی میشود و بسیاری از **در بازسازی رویدادهای گذشته،راه بر تصور و خیال بسته است و هم نمیتوان تنها به استدلال و استنتاج ذهنی روی آورد،هرچند نیز نمیشود یکباره از قیاس و استدلال و توجیه حوادث به مدد آنها،چشم پوشید.
ایرلند شمالی سالهاست برای کسب استقلال با دولت بریتانیا در کشمکش و جدال است ولی کاری از دولت ساخته نیست،کسی هم مدعی نیست که دست بریتانیای کبیر در این شورش و ناآرامیها در کار است!در اکتبر سال 1956 بریتانیای کبیر همراه دولت فرانسه و اسرائیل برای پس گرفتن کانال سوئز که وسیلهء عبد الناصر ملی اعلام شده بود،لشکر کشید اما چون حسابش درست نبود،با خواری به بیرون رانده شد.
با همه تلاش آمریکا،نظام کمونیستی در آن کشور پا گرفت و به صورت پایگاهی برای جنبشهای ملی آمریکای لاتین و مرکزی درآمد و **مورخ به دو موضوع توجه دارد:یکی کشف واقعیتها آنگونه که بوده،با کمک اسناد و مدارک به هر شکل و صورتی که در دسترسش قرار میگیرد؛دیگر،تجزیه و تحلیل وقایع و ربط دادن آنه به یکدیگر و استنتاج درست و دقیق از قضایا و اظهارنظر دربارهء آنها."