خلاصه ماشینی:
"در سیر تفکر فلسفی غرب عنوان پدر یا سرآغاز تفکرجدید به درستی بر دکارت اطلاق شده،ولی بر همینقیاس و با توجه به اینکه رسالۀ«گفتار در روش»اولین اثرفلسفۀ جدید اروپایی است که به فارسی ترجمه شده،آیامیتوان وی را سرآغاز تفکر جدید در ایران تلقی نمود؟ قبل از ورود به بحث لازم است از تحقیقات و تأملاتاستاد گرامی جناب آقای دکتر کریم مجتهدی که سالهاقبل این موضوع را مورد توجه قرار دادهاند،قدردانی وتشکر شود.
در عرصۀ اندیشۀ سیاسی و&%05115FMNG051G% اجتماعی،گوبینو رقیب فکری توکویل است و این رقابتو نزاع را به خصوص پس از انتشار کتاب اصلی گوبینو درنامههایی که بین آن دو اتفاقا از ایران و فرانسه ارسال شدهاست،میتوان دنبال کرد.
»8«سروکار پیدا کردن با ملل بدون شناساییاوضاع و احوال روحی و فهمیدن مقاصد و طرز فکر آنانفقط برای افتخارطلبانی خوب است که قصد جهانگیریداشته باشند،اما کسانی که مانند ما اروپاییان میخواهندملل عقب افتاده را در مراحل تمدن و تکامل وارد نمایند وبا آنها پیمان اتحاد بندند و به عبارت اخری،آنها راتحت الحمایت خود قرار دهند باید در نخستین مرحله بهطرز فکر و اوضاع و احوال فکری و روحی آنها کاملاآشنایی حاصل نمایند،چه اگر غیر از این کنند عملی راانجام خواهند داد که از روی عقل و شعور نبوده است ونتیجهای جز اینکه منفور آنها واقع شوند از اقدامات خودنخواهند برد...
)درمقدمه در بیان دلیل ترجمۀ این رساله به لزوم اتحاد دولتینایران و فرانسه اشاره نموده است:«در خاطر عاطرش(گوبینو)رسوخ یافته که کتب فلسفۀ جدید التألیففرنگستان را به لفظ فارسی ترجمه نماید و بین الناس شایعشود تا باعث ترقی صاحبان این فنون و طالبان و اربابانمعلومات گردد."