چکیده:
مقاتل بن سلیمان از تابعان تابعان و یکی از مفسّران نامدار ایرانی است که بر سر سفره آسمانی پیامبر خاتم و تربیت یافتگان مکتب اهل بیت (ع) نشسته،و به قدر توان خود از آن بهره برده،و به حکم عقل و شرع اندوخته های خود را بر روی کاغذ آورده و در اختیار پویندگان راه دانش قرار داده است؛او به دلایلی که در متن مقاله به آنها اشاره شده است،در میان شیعه و سنّی مهجور و مورد بی مهری واقع شده است،و با این که از راویان فضایل اهل بیت است،متاسفانه متکلمان ما او را به عنوان ناصبی معرّفی کرده اند.در این پژوهش شخصیت واقعی و جایگاه علمی و تفسیری این مفسّر از میان کتاب های خود او و کتب تاریخی،رجالی و نیز کتاب های تفسیری و کلامی به قدر توان و میسور مورد شناسایی قرار گرفته شده و این چندین صفحه تالیف شده است به امید آن که مقبول حقّ واقع شود.
خلاصه ماشینی:
"مرحوم مفید (ره) در »الافصاح«مقاتل را جزو معتقدان به جبر و جسمانیت خداوند سبحان می داند که به خاطر گمراهی و غفلت،در تفسیر خود آیات الهی را تأویل به باطل نموده و اسرائیلیات را در آن داخل کرده است؛جناب آقای علی کورانی در کتاب »الوهابیه و التوحید« او را یکی از اجداد و ائمة مجسم ها معرفی می کند؛دکتر محمد تیجانی مستبصر هم در کتاب »فاسألوا اهل الذکر«او را در زمره ی ناصبی های دجال یاد کرده است؛استاد علی اکبر بابایی در »مکاتب تفسیری« او را از علمای اهل سنت دانسته و علامه امینی(ره) هم در کتاب شریف »الغدیر« او را با عنوان سنی دروغگوی فریبکار جعل کننده ی حدیث نام برده است؛آیت الله شیخ جعفر سبحانی هم بر پایه روایات سنی ها،در کتاب »اهل البیت سماتهم و حقوقهم فی القرآن الکریم« و »بحوث فی الملل و النحل«او را طرف نقیض جهم بن صفوان مطرح کرده و می گوید:او از ناقلان قصه های احبار و رهبان بوده و کسی است که پرچم های تشبیه و تجسیم را او بلند کرد؛28همچنین جناب آقای رسول جعفریان به نقل از کتاب الوافی بالوفیات مقاتل را از مرجئه دانسته است 29 و مرجئه را ضد امیرمومنان و شیعه معرفی نموده و شواهدی را نیز بر ناصبی بودن برخی از مرجئه ارائه کرده است30 ودلیل بسیاری از این بزرگواران،گفته هایی از عامه است که در ادامه ی سخن خود ذکر کرده اند."