چکیده:
صدر المتالهین از جمله چهره های بنام شیعه در سده دهم هجری است که در زمینه های مختلف علوم اسلامی دارای آثار گرانسنگ و اندیشه های بلندی است. مهم ترین اثر او در زمینه تفسیر قرآن،کتاب »تفسیر القرآن الکریم« است که در6 جلد منتشر شده است.کتاب »شرح اصول الکافی« نشان گر ژرف اندیشی او در زمینه احادیث اهل بیت(ع)،شناخت مبانی فقه الحدیث و قواعد علم رجال است. چنان که کتاب »الاسفار الاربعه« او از آغاز تا کنون به عنوان بهترین منبع شناخت حکمت متعالیه مورد توجه اندیش وران بوده وهست.با توجه به این که ملاصدرا با ذهنی انباشته از مبانی فلسفی به سراغ آیات قرآن رفته است،این سوال هماره از سوی مدافعان یا مخالفان او مطرح بوده و هست که آیا او توانسته در تفسیر آیات خود را از علایق فلسفی به رهاند و بدون تحمیل مبانی فلسفی مدالیل آیات را به دست دهد یا آن که بسان برخی دیگر از مفسران پیش فرض های فلسفی را در تفسیر آیات دخالت داده است؟نگارنده در این مقاله به بررسی و پاسخ به این پرسش ها پرداخته و نشان داده که صدر المتالهین در عین تاکید بر ضعف و ناکار آمدی فلسفه در تبیین بسیاری از مباحث دین شناسی،در تفسیر آیات قرآن هم چنان به مبانی فلسفی پایبند بوده واثبات عدم دخالت پیش فرض های فلسفی در تفسیر آیات از سوی او کاری بس دشوار و مشکل است.برای آن که به هدف خود در این باره دست یابیم،برخی از مباحث پر چالش فلسفی نظیر معاد جسمانی و خلود کافران در جهنم را با تکیه به تفسیر ملاصدرا و اندیشه های فلسفی او مورد بازکاوی قرار داده ایم.
خلاصه ماشینی:
"نقد دیدگاه صدرالمتالهین درباره عدم خلود کافران در عذاب الهی ما به رغم اذعان به جایگاه شامخ صدرالمتالهین از ایشان می پرسیم که برهان صحیح و روشن شما چیست؟شما که ارتکاب گناهان کبیرة و رسوخ ملکات اخلاقی پست و حتی انجام یکبار برخی از گناهان هم چون قتل عمدی مؤمن را زمینه ساز خلود می دانید،چگونه معتقدید که خلود عذاب کافران که بخاطر سوء عقیده ـ که از نظر شما به مراتب مهم تر از سوء عمل است ـ مخالف برهان قاطع است؟آنچه به عنوان برهان ادعا شده آیا جز آن است که صرفا اشکال و استبعادی است بر جاودانگی عذاب؟!از سوی دیگر کشف صحیح مورد ادعای شما چیست و برای چه کسی حاصل شده که می تواند نصوص دینی را بر معنای غیر حقیقی حمل کند و حجیت اجماع امت اسلامی را زیر سؤال ببرد؟!مگر آن نیست که خود ایشان توصیه می کند در چنین مواردی می بایست چنان منتظر ماند که حقیقت امر آن چنان که هست آشکار گردد."