خلاصه ماشینی:
» و امّا دلیل بر این که « خلف مقام هرکجا قرار گرفته باشد » برای نماز موضوعیت دارد ، روایتی است که کلینی از ابراهیم بن ابی محمود نقل کرده که گفت : ازحضرت رضا ( علیه السلام ) پرسیدم : آیا دو رکعت نماز طواف را پشت مقام ابراهیم ، همین جایی که امروزه قرار دارد ، بخوانم یا جایی که در زمان پیامبر خدا ( صلّی الله علیه وآله ) قرار داشته است ؟ حضرت در پاسخ فرمود : همان جایی که امروزه قرار دارد ؛ « قُلْتُ لِلرِّضَا ( علیه السلام ) : أُصَلِّی رَکْعَتَیْ طَوَافِ الْفَرِیضَةِ خَلْفَ الْمَقَامِ حَیْثُ هُوَ السَّاعَةَ أَوْ حَیْثُ کَانَ عَلَی عَهْدِ رَسُولِ اللَّهِ ( صلّی الله علیه وآله ) ، قَالَ : حَیْثُ هُوَ السَّاعَةَ » ( 2 ) مقام ابراهیم نماد قیام لله از بعد فقهی مسأله که بگذریم ، فلسفه این حکم نیز شایان تأمل است ، مناسک حج سراسر تکرار و تمرینی است از آن چه ابراهیم خلیل ( علیه السلام ) و خاندان او ، چهارهزار سال قبل در این مکان مقدس تاریخی ، با تأسیس امّ القرای اسلام و بنای کعبه ، قبله موحدان ، انجام داده اند ، از طواف و نماز و زمزم و صفا و مروه گرفته تا عرفات و منا و قربانی و رمی جمرات و دیگر اعمال و مناسک که هریک تذکاری است از خاطرات ابراهیم و اسماعیل و هاجر که در جوار بیت عتیق بنیان مکتب توحید را نهادند و نسلی را پی افکندند تا در آینده جهان ، پرچمدار آیین جهانی توحید در لوای شریعت والای احمدی ( صلّی الله علیه وآله ) باشند و ادامه دهند : سیره و سنت ابراهیم و خاندانش را که در آن کویر سوزان و وادی انقطاع ، از هرچه جز خدا بود دل بریدند تا « امامت » خلق را به عهده گیرند و شایسته حمل بار امانت الهی شوند و از آن چه رنگ شرک وطغیان وجهل وجور است تبرّی جویند .